Nederlandse lessen

De Nederlanders hebben gestemd. En daar kunnen we lessen uit trekken die ook voor ons interessant zijn.

Een. Partijen denken lang na over hun verkiezingscampagne. Ze investeren daar ook veel geld in. Maar incidenten kort voor de stembusgang zelf hebben een grote impact. Het incident tussen Nederland en Turkije heeft duidelijk in de kaart van uittredend premier Mark Rutte gespeeld. Het doet terugdenken aan onze dioxinecrisis in 1999.

Twee. Kiezers hechten minder belang aan sociaaleconomische prestaties. De uittredende regering Rutte kon budgettair en economisch uitstekende resultaten voorleggen. De volgende Nederlandse regering zal fors kunnen investeren en uitkeringen kunnen optrekken. Maar VVD en PvdA verloren zwaar, kiezers hebben immers geen geduld. Drie. Net zoals bij het referendum over de Brexit in het Verenigd Koninkrijk en de verkiezingen in Amerika, was er ook bij de verkiezingen in Nederland vooral aandacht voor identiteit en cultuur. De vluchtelingencrisis, de sociale dumping en het naast elkaar leven van de gemeenschappen zijn daar niet vreemd aan. Het zal ook bij onze verkiezingen in 2019 een rol spelen.

Vier. Geert Wilders slaagde er niet in om van zijn PVV de grootste partij te maken. Het heet nu dat er in Europa een dam is opgeworpen tegen het populisme. Dat is een voorbarige conclusie. De PVV ging er 5 zetels op vooruit en zorgde ervoor dat alle eerder rechtse partijen radicaliseerden. Of Europa echt geen boodschap heeft aan populisme, zullen we pas na de verkiezingen in Frankrijk weten. En dat is bang afwachten gezien de problemen waarmee centrumrechts en François Fillon te kampen hebben. Ook in eigen land zit het Vlaams Belang opnieuw in de lift.

Vijf. Niet alleen de rechtse partijen radicaliseerden. Dat was ook aan de linkerzijde het geval waar de PvdA verliest aan Groen Links en SP. In eigen land stellen we hetzelfde vast. De sp.a heeft het moeilijk terwijl Groen en PVDA de wind in de zeilen hebben. Zes. Na de verkiezingen van woensdag zullen niet minder dan 13 partijen zetelen in de Tweede Kamer. Men kan er spreken van een totale versplintering van het politieke landschap. Ook bij ons is er sprake van een toenemende versplintering. Nu al zetelen er 7 partijen in het Vlaams Parlement. Dat kunnen er 10 worden indien PVDA, LDD en de V-partij van het duo Vuye-Wouters erin slagen een zetel te halen bij de verkiezingen van 2019. Het maakt het regeren alsmaar moeilijker.

Zeggen dat Nederland een dam opwierp tegen het populisme in Europa is een voorbarige conclusie. Dat kan pas na de verkiezingen in Frankrijk. Want in Nederland won de PVV van Geert Wilders en radicaliseerden de meer rechtse partijen