Fruitboeren zorgen voor gigantische rookwolk in strijd tegen nachtvorst
Een groot deel van Zuid-Limburg is gisterenochtend wakker geworden onder een dikke rookwolk. Die werd veroorzaakt door fruitboeren die niet alleen vuurpotten, maar ook brandende strobalen gebruikten om hun oogst te beschermen tegen de nachtvorst. “Het was dat of nog meer schade”, zegt fruitteler Nico Vos, die ondanks de strobalen 60 à 70 procent van zijn oogst verloren zag gaan. Heel wat inwoners van Herkde-Stad, Nieuwerkerken, SintTruiden, Wellen, Borgloon, Kortessem, Diepenbeek en Hoeselt wisten gisterenochtend niet wat ze zagen of roken. Een gigantische laaghangende rookwolk zorgde voor een bijzonder onaangename, verbrande geur in woon- en slaapkamers. “Mijn vrouw is vanochtend wakker geworden met hoofdpijn”, zegt een man uit Nieuwerkerken. “In heel het huis hing een misselijkmakende geur, te vergelijken met de geur na een woningbrand.” De politie van Sint-Truiden kreeg dan ook tientallen meldingen van ongeruste inwoners, en ook op sociale media vroegen mensen zich massaal af wat er aan de hand was.
Strobalen
Al snel bleek dat de rook veroorzaakt was door de fruitboeren, die de hele nacht alles in het werk hadden gezet om hun oogst te beschermen tegen de vrieskou. Daarvoor gebruikten ze niet alleen vuurpotten met paraffine, maar ook brandende strobalen. “Die vuurpotten werken wel voor de kersenteelt of de wijnbouw, maar voor grote stukken grond is dat onbegonnen werk en bovendien veel te duur”, zegt fruitteler Nico Vos, die vanaf twee uur ’s nachts met brandende strobalen in de weer was. “De schade is desondanks heel groot, ik schat dat 60 à 70 procent van de oogst verloren is. Maar zonder de strobalen zou het nog meer geweest zijn. Het is dat of nog meer schade, helaas.”
Schadelijk
Verbranding in open lucht, ook van stro, is echter verboden. En zo’n rookwolk van vuurpotten met paraffine en verbrand stro is ook niet onschadelijk. “Rook is een onvolledige verbranding en dus altijd schadelijk”, zegt milieuepidemioloog Tim Nawrot (UHasselt). “Soms hoor ik de brandweer wel eens zeggen dat de rook onschadelijk was, maar dat is eigenlijk nonsens. Ook al is stro een natuurlijk materiaal, de verbranding ervan zorgt altijd voor luchtverontreiniging.” Volgens KMI-weerman David Dehenauw bleef de wolk laag hangen door temperatuurinversie. “Normaal wordt de temperatuur lager naarmate men stijgt, maar door de vrieskou was dat omgekeerd. Een rookwolk gaat dan nog een beetje stijgen, tot ze in warmere lucht terechtkomt. Bovendien was er bijzonder weinig wind, waardoor de wolk lang bleef hangen.”
Alternatieven
Jef Vercammen, voorzitter van het Proefcentrum Fruitteelt, sluit niet uit dat sommige fruittelers ook strobalen ingezet hebben. “Maar het gaat in ieder geval om een absolute minderheid”, zegt Vercammen. “Er zijn immers heel wat alternatieven in de strijd tegen vrieskou. De goedkoopste manier is beregening, maar daarvoor is een vergunning en 30.000 liter per hectare per uur nodig. Daarnaast worden ook vuurpotten met paraffine gebruikt, maar zo heb je er wel 250 per hectare nodig. Dat is niet realistisch op grote oppervlakten. Ten slotte worden ook mobiele of vaste warmteblazers gebruikt, maar daarmee win je maximaal twee graden.”