“De voormalige kopstukken moeten jonge generatie kans geven”
‘Ik heb veel respect voor de voormalige kopstukken van onze partij. Maar wij dragen wel hun rugzakje mee van alles wat toen misliep. Het is mee een verklaring waarom de sp.a nog altijd onvoldoende scoort als geloofwaardig alternatief voor deze regering. I
Maandag 1 mei viert de Socialistische Gemeenschappelijke Actie, zoals dat zo mooi heet, het Feest van de Arbeid. Met optochten en toespraken. Meryame Kitir zal niet spreken. Want geen voorzitter van een provinciale afdeling. Die eer is dus weggelegd voor Peter Vanvelthoven. Het neemt niet weg dat Meryame Kitir, de fractieleidster van de sp.a in de Kamer, wel degelijk een boodschap heeft. Leest u maar.
Wanneer was uw eerste 1-meiviering?
“Dat is al een tijdje geleden. Ik denk dat het in 1999 was. Ik zat toen nog niet in de partij, was wel bij het ABVV. Samen met mijn collega’s bij Ford zijn we toen mee opgestapt in de optocht. Maar ik weet niet meer in welke stad het was. Voor mij is 1 mei de dag waarop we, samen met de kameraden en gezellinnen zoals dat heet, het socialistisch gedachtegoed met hart en ziel verdedigen.”
Voor de meeste mensen is 1 mei niet langer de Dag van de Arbeid, maar gewoon een vrije dag.
“Dat is jammer. Door onze aanhoudende strijd hebben alle mensen nu veel betere arbeidsomstandigheden en een beter inkomen. Het wordt allemaal als vanzelfsprekend ervaren. Men denkt dat het altijd zo zal zijn. Dat is niet juist, niets is voor altijd verworven. We zullen er altijd voor moeten strijden. Nu zelfs meer dan ooit, al was het omdat veel mensen precaire statuten hebben. Denk maar aan de flexijobs en de interims. Hun arbeidsomstandigheden zijn vaak slecht. Daarom blijf ik ijveren voor jobs, jobs en nog eens jobs. Maar wel volwaardige jobs.”
Jobs, jobs, jobs. We dachten dat dit het adagium van de regeringMichel is.
“Ik ga niet ontkennen dat er jobs zijn bijgekomen. Daar hebben de mensen wel een heel hoge prijs voor betaald in de vorm van een indexsprong en hogere facturen voor elektriciteit, water, onderwijs, kinderopvang en ga zo maar door. Gezien deze prijs hadden er zelfs meer jobs moeten bijkomen. Want er is ook economische groei en dat zorgt automatisch voor meer jobs. Bovendien, wanneer we kijken naar welke jobs er zijn bijgekomen, zien we inderdaad dat het vooral gaat om interims, flexijobs en deeltijdse arbeid. Slecht een derde is volwaardig. Bovendien staan de lonen onder druk, mede als gevolg van de sociale dumping.”
Vooral de bouw en de transportsector hebben te lijden onder sociale dumping.
“Neem nu de bouw. Het gaat beter
met de bouw en dus ook met de tewerkstelling. Wanneer we de cijfers analyseren, zien we wel dat 16.000 Belgen hun job in de bouw hebben verloren en dat er 85.000 gedetacheerden zijn. Dat zorgt voor oneerlijke concurrentie gezien de misbruiken. Een mooi voorbeeld daarvan is de bouw van de gevangenis in Marche-en-Famenne. De werken werden uitgevoerd door Roemeense en Bulgaarse (onder)aannemers aan lonen van 3 tot 5 euro per uur, die in sommige gevallen niet eens werden uitbetaald. Bovendien is het ook nog eens de vraag of er SZ-bijdragen werden betaald voor deze werknemers in hun thuisland. Dit is oneerlijke concurrentie. Het dwingt onze bedrijven om ook in de marge te gaan werken en onze bouwvakkers zijn helemaal de pineut. Voor hen rest er dan enkel nog onderbetaald werd of zelfs helemaal geen werk meer.”
Een gevangenis is een gebouw van de overheid. Dat is pas helemaal straf.
“Ik heb geen enkel probleem met de Europese regelgeving die het vrij verkeer van personen en goederen oplegt. Maar wanneer men vanuit andere EU-landen hier komt werken, moet dat wel onder gelijke voorwaarden gebeuren. De overheid moet dat afdwingen en zelf het voorbeeld geven. John Crombez heeft, toen hij als staatssecretaris nog verantwoordelijk was voor de strijd tegen fraude, een voorstel gedaan. Het hield in dat wanneer onomstotelijk kan worden aangetoond dat er bedrieglijke constructies worden opgezet om de betaling van SZ-bijdragen te omzeilen, men bedrijven toch kan verplichten om die SZbijdragen te betalen. De Europese Commissie heeft dat verboden. Maar John is in beroep gegaan en de regering-Michel heeft dat beroep overgenomen. Omdat onze wet voortbouwt op arresten van het Europees Hof. Het is nog altijd wachten op een uitspraak van het Europees Hof van Justitie. Die zou nu voor 18 mei zijn. Hopelijk halen we het. Het zou een grote stap vooruit zijn. Ik vind dat de Europese Commissie dit soort misbruiken niet goed aanpakt. Het is volgens mij een van de voornaamste verklaringen voor de Brexit en het feit dat er ook in andere landen steeds meer afkeer is voor Europa.”
U zegt ook dat de overheid het voorbeeld moet geven in de strijd tegen de sociale dumping. Hoe?
“Ik heb hierover een wetsvoorstel ingediend in de Kamer. Wanneer onze overheden willen investeren in wegeninfrastructuur of de bouw van een bibliotheek of ziekenhuis, dan moeten zij een openbare aanbesteding uitschrijven waarin ze aangeven wat ze juist willen. Ik wil dat in die openbare aanbestedingen een bijkomende voorwaarde wordt ingeschreven, met name dat de bedrijven die kandidaat zijn om de werken uit te voeren zich er toe verbinden om de in België wettelijk verplichte loon- en arbeidsvoorwaarden toe te kennen. Bij niet-toepassing volgen zware straffen. Dat kan en mag van Europa, een stad zoals Oostende doet het al. Ik wil dat het verplicht wordt voor alle overheden. Dat zou een serieuze stap vooruit zijn in de strijd tegen de sociale dumping.”
We willen het ook even over de meerwaardebelasting hebben. U bood de CD&V een alternatieve meerderheid aan. Een doorzichtig politiek spelletje.
“Er is een grote vraag naar meer fiscale rechtvaardigheid bij de bevolking. CD&V speelt daarop in met het voorstel om een meerwaardebelasting in te voeren. Maar eigenlijk weet Wouter Beke al drie jaar dat de meerwaardebelasting er niet komt omdat het niet in het regeerakkoord staat. De N-VA en Open Vld willen er niet van weten. Het wordt dus moeilijk voor CD&V. Daarom dat ik een alternatieve meerderheid aanbied. Jullie hebben het over een doorzichtig politiek spel. Ik doe het uit eerlijke overtuiging. En omdat het helpt om de lasten op arbeid te verlagen. Iedereen is bereid om belastingen te betalen. Die moeten wel in verhouding tot de draagkracht van de mensen zijn. De gewone man voelt zich gepakt. Hij moest een indexsprong verteren, zijn facturen zijn hoger en hij moet belastingen betalen op zijn inkomen uit werk. Maar wie inkomen heeft uit vermogen, moet geen meerwaardebelasting betalen wanneer hij zijn aandelen verkoopt met een forse winst. Dat is niet correct.”
In de laatste peilingen doen de oppositiepartijen het goed. Behalve de sp.a. Uw partij blijft het moeilijk hebben.
Wij kunnen als sp.a nog niet scoren, omdat we nog altijd veel verleden moeten uitleggen.
In het rugzakje van onze voorgangers zitten loodzware erfenissen
“De peilingen werden gedaan in de periode dat er veel te doen was om Publifin en Publipart. Hoewel ook andere partijen betrokken zijn, wordt de sp.a hier extra voor afgestraft. Omdat wij de partij zijn die voor rechtvaardig-
heid staat en die schandalen hier haaks op staan. Ik betreur die schandalen. Ik zit niet bij de sp.a om geld te verdienen en niemand mag dat. We hebben meteen binnen de partij duidelijke regels afgesproken om herhaling te voorkomen. Zo is er nu een loonplafond en mogen mandatarissen nog maximaal drie mandaten combineren. We zijn ook de enige partij met vanaf 2019 een cumulverbod van een parlementair mandaat met een burgemeesterschap.”
Het loonplafond is 6.600 euro netto per maand.
“Ik geef toe dat dit behoorlijk veel geld is. Veel mensen verdienen dat niet. Maar ook in onze partij zijn er mensen met functies met een grote verantwoordelijkheid. Trouwens, de meeste politici komen helemaal niet aan dat bedrag. Men kan niemand vragen om gratis te werken. Ook politici niet. Geldgewin kan nooit het doel van een politicus zijn, zeker niet bij de sp.a. Je stapt in de politiek omdat je mensen wil helpen. De sp.a moet de partij blijven die mensen kansen geeft, die er voor zorgt dat er voor alle mensen opstapmogelijkheden zijn, plus vangnetten wanneer het misloopt door bijvoorbeeld ziekte of werkloosheid. Ik heb die kansen gekregen van mijn partij, ik wil nu mee kansen geven aan andere mensen.”
De vernieuwing van de sp.a is nog niet echt zichtbaar.
“Dit is een proces. Intern zijn al veel zaken op punt gezet. Extern hebben we nog werk voor de boeg. Daar is tijd voor nodig. Men zegt wel eens dat de sociaaldemocratie dood is. Dan verwijst men naar de slechte verkiezingsuitslagen van de socialisten in Nederland en Frankrijk. Ze hebben het daar inderdaad slecht gedaan. Maar hoe komt dat? Omdat ze toen ze in de regering zaten juist het tegengestelde hebben gedaan van wat ze tijdens de verkiezingscampagnes beloofden. Wij als sp.a hebben in eigen land de vorige parlementsverkiezingen niet gewonnen, maar ook niet verloren. We hielden stand. Omdat we in de regeringDi Rupo deden wat we beloofd hadden. Voorbeelden? De verlaging van de btw op elektriciteit om de koopkracht te versterken, de strijd tegen de fiscale fraude en een gelijkstelling van het statuut arbeiders-bedienden. Nu zitten we niet langer in de regering en de mensen voelen het meteen: een indexsprong, hogere facturen en langer werken voor men met pensioen kan.”
Louis Tobback vindt nochtans dat jullie op de loop gaan voor jullie eigen ideeën.
“Ik voel me niet aangesproken als Louis dat zegt. De sp.a was, is en zal altijd een sociale partij blijven die ijvert voor meer werkgelegenheid, een goede sociale zekerheid en betaalbare zorg. We doen dat elke dag door te vechten tegen maatregelen van de regering, zoals het sanctioneren van langdurig zieken. Of de nieuwe financiering van de sociale zekerheid, waardoor tekorten niet langer automatisch worden aangevuld. Dat zal leiden tot nieuwe besparingen in de sociale zekerheid. Dat willen we niet.”
U voelt zich niet aangesproken.
“Ik heb respect voor mijn voorgangers. Ook omdat ik kansen van hen heb gekregen. Maar wij als jongere generatie dragen wel hun rugzakje mee van alles wat in het verleden is misgelopen. In dat rugzakje zitten naast fijne verwezenlijkingen ook loodzware erfenissen. Die gooien we er nu uit en we steken er frisse ideeën in. We zitten nu in de oppositie. We hebben alternatieven voor het regeringsbeleid. De mensen zien het verschil tussen een regering met en zonder sp.a. Maar we kunnen nog niet scoren als geloofwaardig alternatief, omdat we nog altijd veel verleden moeten uitleggen. Ik wil niet continu verantwoordelijk worden gesteld voor dat verleden. Ik ben dat verleden niet.”
Kortom, weg met de krokodillen, weg met de oude sasa’s die om de haverklap denken het beter te weten.
“John Crombez moet kansen krijgen en nemen als voorzitter. Wie nu in de Wetstraat en de Dorpsstraat strijdt voor de partij, moet nu op de voorgrond staan en kansen krijgen om nieuwe ideeën uit te werken, die aansluiten op de hedendaagse tijd en onze sociale ideologie. Met mij staan veel nieuwe mensen klaar, geef ons de kans.”
De gemeenteraadsverkiezingen van 2018 komen er snel aan. Een halfjaar later zijn het parlementsverkiezingen.
“En jullie willen nu weten waar ik op de lijst zal staan.”
Juist.
“Dat weet ik nog niet. Ik ben van Maasmechelen naar Genk verhuisd. Privé ben ik super gelukkig met deze verhuis. Genk is trouwens niet nieuw voor mij. En uiteraard ben ik actief binnen de plaatselijke sp.a-afdeling. Met Angelo Bruno hebben we een uitstekende kopman en schepen. Ik zal doen wat de partij mij vraagt, uiteraard zal ik de lijst steunen. Maar voor alle duidelijkheid, we hebben nog geen afspraken gemaakt. Het wordt trouwens een heel interessante verkiezingsstrijd in Genk met Wim Dries, met ons en nu ook met Zuhal Demir.”
En na die verkiezingen wordt de huidige CD&V-sp.a-coalitie gewoon verdergezet.
“Jullie weten blijkbaar meer dan ik. Het enig wat ik weet is dat we ons best gaan doen, dat we altijd de intentie hebben om mee te besturen en dat de kiezer uiteindelijk het laatste woord heeft.”
En 2019?
Men kan niemand vragen gratis te werken. Ook politici niet
“Dat is nog zo ver weg. Daar kan ik weinig zinnigs over zeggen.”