“Naar pensioenstelsel dat werken en ondernemen beloont”

XDe mediaheisa rond de pensioenen van Virginie en

Caroline maakte vorige week pijnlijk duidelijk dat we moeten evolueren naar een pensioenstelsel dat werken en ondernemen

beloont.

XWe zijn in Europa heel erg dapper in het veroordelen

van landen als Rusland, Turkije en China, maar in de spiegel kijken is vaak

moeilijk. Wat doen we eigenlijk aan de problemen in eigen huis? Naar

aanleiding van de Internationale Dag van de Persvrijheid deze week, is

het tijd voor een balans. Ongeloof en kwaadheid. Dat was de reactie van veel zelfstandigen op het verhaal in de pers van een zekere Virginie. Een vrouw die 40 jaar als zelfstandige heeft gewerkt en op het einde van de rit een lager pensioen zou krijgen dan haar vriendin en leeftijdsgenote Caroline, die 6 jaar heeft gewerkt en nadien 33 jaar werkloos was. Je zou haast gaan hopen dat het fake news was, maar helaas. De oorzaak ligt in het systeem van ‘gelijkgestelde periodes’, waarbij momenten van werkloosheid, arbeidsongeschiktheid en brugpensioen gewoon worden meegeteld als volwaardige werkjaren voor het berekenen van het werknemerspensioen. En dat het niet om een marginaal fenomeen gaat, bewijzen de cijfers. Bij mannelijke werknemers bestaat 30% van de pensioenloopbaan uit niet-gewerkte jaren, die dus toch een vol pensioen opleveren. Bij vrouwelijke werknemers gaat het om 37%. Ongelooflijke percentages die tot een groot onrechtvaardigheidsgevoel leiden, ook bij werknemers die wel altijd hebben gewerkt. En alsof dat nog Het vrije woord beschouwen we reeds lang als een basisrecht, als een fundamentele voorwaarde voor de democratie. Helaas lijkt deze droom soms verder weg dan gehoopt. Ook in Europa staat de persvrijheid onder druk.

Dat de pers het hard te verduren heeft in landen zoals Rusland, China of Noord-Korea is geen geheim. De 2017 World Press Freedom Index rangschikt hen respectievelijk op plaats 148, 176 en 180. Helaas moeten we deze verhalen niet zo ver gaan zoeken. In eerste instantie denken we dan aan Turkije (gerangschikt op plaats 155), nog steeds kandidaat-lidstaat van de EU. Sinds juli 2016 zijn er grofweg zo’n 170 journalisten gearresteerd zonder proces en werden 150 mediakanalen platgelegd. Maar niet alleen toetredingskandidaten niet genoeg is: bij de berekening van het pensioen van deze gelijkgestelde periode wordt bovendien vertrokken van het laatst verdiende loon, ongeacht hoe hoog dit lag. Op die manier kan wie werkloos is, ongeacht hoe lang, een hoger pensioen opbouwen dan zelfstandigen en werknemers met een lager loon, die heel hun carrière hebben doorgewerkt. Gelukkig heeft de regering zich voorgenomen de ‘perverse’ gevolgen van het huidige systeem bij te sturen. En de eerste stappen zijn daarin al gezet. Maar dit is niet voldoende. Unizo pleit voor een gelijk pensioenstelsel voor iedereen die gewerkt heeft, of het nu als werknemer, ambtenaar of zelfstandige is. En men hoeft ons daarbij niet te vertellen dat de benadeling van de zelfstandigen logisch is omdat ze minder bijdragen zouden betalen dan werknemers. Zelfstandigen betalen 20,5% sociale bijdragen. Ze dragen daarnaast nog sterk hun steentje bij aan de sociale zekerheid. Door hun sober sociaal statuut, zonder werkloosheidsuitkeringen, met een sociale zekerheidsstelsel dat jaar na jaar een overschot boekt. Door zichzelf én hun werknemers van een job en een inkomen te voorzien. En door 25% werkgeversbijdrage te betalen op het loon van hun werknemers. De achterstelling van zelfstandigen op het vlak van de hele sociale zekerheid moet dus dringend verder aangepakt worden. Dat betekent niet dat werklozen bij hun pensioen tot de bedelstaf moeten worden veroordeeld. Integendeel, maar een systeem waarbij ‘niet werken’ meer beloond wordt dan ‘werken’ en ‘ondernemen’ is onaanvaardbaar. Hoe krijgen we anders nog Virginies gemotiveerd om te werken en te ondernemen? Want we kunnen wel solidair zijn met Caroline (en dat moeten we tot op zekere hoogte ook zijn). Maar om de taart te herverdelen voor wie werkloos was of minder kansen kreeg, moeten er wel nog eerst taarten zijn. En het zijn nog altijd de ondernemers die de taarten bakken…