“Ik had nog zo gezegd dat ik niet zou huilen”
Deze weg legt een vluchteling af
Hij had nog zó gezegd dat hij niet ging huilen. Maar bij de start van de opnames in Noord-Oeganda was het al meteen prijs: Tom Waes begon te wenen toen hij met een vrouw sprak die net de grens was overgestoken vanuit Zuid-Soedan. “Victoria was 22 jaar, had haar dochter van 10 bij, was haar ouders verloren en haar broers en zussen kwijt. Toen we stonden te wachten op de vrachtwagen die haar naar het kamp zou brengen, begon ik aan mijn eigen dochter Isah te denken, die 21 is. Ik stelde me voor dat Isah al een dochter van 10 had en op de vlucht zou moeten slaan. Dat pakte mij. Maar het is geen aflevering vol miserie, hoor. Integendeel. Ik heb veel hoop gezien. Alleen al het feit dat Oeganda al die vluchtelingen binnenlaat en meewerkt aan de hulpverlening, daar kunnen wij nog iets van leren.”
Opleven in een tentenkamp
Om de opvang van vluchtelingen concreet te maken, volgde Tom Waes Victoria en haar dochter tijdens de eerste dagen in het kamp. “De tijd dat ze vluchtelingen in een tent steken en ze laten wachten op hun dagelijkse maaltijd, is daar voorbij. Het is ongelooflijk hoe geolied die machine is. Elke vluchteling wordt gevaccineerd en geregistreerd, zo kunnen ze gevluchte familieleden terugvinden en herenigen. De mensen krijgen hun stuk grond toegewezen en moeten zelf hun tent bouwen en hun moestuin aanleggen. Elke dag is er een voedselbedeling met maïs, bloem en bonen, de rest moeten ze aanvullen met wat ze uit hun tuin halen. Ik heb een leraar ontmoet die in drie weken tijd nu zondag op tv - kijken aan de grens van ZuidSoedan met Oeganda. Waes liet tranen om wat hij zag, al is hoop nooit ver weg. “Zomaar een vluchteling parkeren in een tent, die tijd is voorbij.” echt een klein huis had gebouwd, heel straf.”
“De kinderen krijgen ook les, Plan International zorgt daarvoor. Unicef organiseert ook sport en spel voor tienermeisjes, om hun zorgen wat te vergeten. Het was mooi om te zien hoe Victoria na twee dagen in dat kamp opleefde, de miserie van zich afschudde. Ze voelde zich veilig, ik zag het aan haar gezicht.” Het argument dat het geld voor noodhulp “ergens blijft plakken” - zoals een gids in Haïti in ‘Reizen Waes’ vertelde - geldt in NoordOeganda niet. Waes zet er zijn reputatie voor op het spel. “Van de 100 euro die je schenkt, gaat 86 euro rechtstreeks naar die mensen. Die andere 14 euro gaat onder meer naar het grootste non-food distributiecentrum ter wereld, in Kopenhagen. Daar ben ik geweest. Er staat een magazijn met robots die door de gangen rijden. Daar halen ze de bloem, tenten, dekens uit de rekken die in een C-130 worden geladen. Hup, naar de getroffen gebieden.” Waes is blij dat hij een duidelijk beeld kon schetsen van de opvang. “Met alle respect voor Angelina Jolie die voor de VN werkt, maar haar boodschap gaat weleens verloren als je haar door een kamp ziet lopen. Wij plakken een gezicht op die vluchtelingen: zoals Victoria zijn er nog twintig miljoen mensen. Het Westen is ook mee verantwoordelijk voor de miserie in Afrika, want onze telefoons zitten vol lithium die we uit de Afrikaanse mijnen stelen. Maar eerst moet die noodhulp er komen. Geef wat je kunt missen. Van 6 euro kan een gezin hier een halfjaar eten.”
Met alle respect voor Angelina Jolie die voor de VN werkt, maar haar boodschap gaat soms weleens verloren als je haar door een kamp ziet lopen
Tom WAES Reizen Waes 12-12’, Zondag om 21.20 uur op Eén.
op www.1212.be.