Luchtvervuiling zit overal in Limburg

Meettoestel voor ultrafijn stof onthult wat je liever niet weet

HASSELT - Vergeet de clichés over het gezonde platteland en slechte stadslucht, want de lucht op de boerenbuiten is minstens zo vervuild als in de stad. Zo blijkt uit enkele dagen meten kriskras in Limburg met een toestel dat ultrafijn stof detecteert. De laagste waarde - 7.000 partikels ultrafijn stof per cm³ - noteren we aan de Maas in Kinrooi, de hoogste - 805.000 partikels - bij een braadkippenstand op de markt in Hasselt. In de rook van een e-sigaret zitten evenveel deeltjes fijn stof (500.000) dan in die van een echte sigaret. In de auto in druk verkeer halen we moeiteloos waarden van 50.000. Van verbrandingsgassen van het autoverkeer en echte sigaretten is bewezen dat ze kankerverwekkend zijn. Een geruststelling: van het bakken van vlees of lurken aan een e-sigaret is de rook niet zo giftig.

Milieu-epidemioloog Tim Nawrot van de Universiteit Hasselt legt ons eerst uit hoe een ultrafijn stofmeter werkt. “Het toestel meet de allerfijnste fracties in de lucht die via de longen rechtstreeks in de bloedbanen terecht kunnen komen. Via een optische laser meet het toestel hoeveel deeltjes kleiner dan 100 nanometer aanwezig zijn in een cm3 lucht.”

Kleiner dan 100 nanometsaenener, dan spreken we over deeltjes die kleiner zijn dan een tienduizendste van een millimeter. Vooraleer u zelf naar de winkel stapt: een degelijk meettoestel kost al gauw 20.000 euro. Fijn stof kennen we al lang van de Europese normen voor PM 10 en PM 2,5, maar deze fracties zijn groter dan het ultrafijn stof dat 0,1 micrometer klein is. Fijn stof wordt in Limburg alleen in Diepenbeek en Hasselt door de Vlaamse Milieumaatschappij gemeten, voor ultrafijn stof zijn er nog nergens permanente metingen. De meetapparatuur is immers nog maar een paar jaar op de markt. Normen zijn er ook nog niet voor ultrafijn stof. “In de Alpen of het noorden van Zweden meet men 500 partikels per cm3 lucht”, zegt professor Nawrot. Zuivere lucht bevat dus ook nog ultrafijn stof. In Vlaanderen ligt de achtergrondwaarde op 10.000 partikels. “Er is geen norm. Hoe lager, hoe beter”, stelt de professor. Overdekwalijkegevolgenvanultrafijn stof is nog niet alles, maar wel al dit bekend: het fijn stof veroorzaakt longkanker en hart- en vaatziekten. Kinderen krijgen een lager geboortegewicht en verminderde cognitieve prestaties. In België leven we gemiddeld negen maanden minder door de gevolgen van de luchtvervuiling. Aan de UHasselt onderzoeken Tim Nawrot en Nelly Saenen vooral de effecten van ultrafijn stof op kinderen en pasgeborenen. “Kinderen zijn extra gevoelig voor luchtvervuiling omdat ze vaker ademhalen dan volwassenen en biologisch nog niet helemaal ontwikkeld zijn”, aldus Nelly Saenen.