Commissie 22/3 verjaagt Saoedi’s uit Grote Moskee
Omstreden gebedshuis moet weg uit gebouw Belgische Staat
De Grote Moskee in Brussel verliest zijn concessie. Dat heeft de onderzoekscommissie 22/3 maandagavond beslist. Het door Saoedi-Arabië gefinancierde gebedshuis moet weg uit het monumentale gebouw aan het Jubelpark dat eigendom is van de Belgische Staat. In de plaats kan een nieuwe moskee komen, maar dan wel met erkenning en zonder buitenlandse financiering. De Grote Moskee was al lang een doorn in het oog van politiek en veiligheidsdiensten. Niet alleen wordt er met het wahabisme een islamstroming verkondigd die op fundamentele punten ingaat tegen onze eigen wetten, het gebeurt ook vanuit een gebouw dat eigendom is van de Belgische overheid. In 1969 kreeg Saoedi-Arabië het gebouw in concessie van wijlen koning Boudewijn.
Die concessie moet nu worden stopgezet, zo heeft de onderzoekscommissie 22/3 maandagavond unaniem beslist. Het is aan de regering om die aanbeveling zo snel mogelijk uit te voeren. Commissievoorzitter Patrick Dewael (Open Vld): “Dit is een heel belangrijk signaal. Ik ga niet zeggen dat hiermee de verspreiding van het wahabisme de kop wordt ingedrukt, maar het kan niet langer vanuit infrastructuur die eigendom is van de Belgische overheid.”
De onderzoekscommissie 22/3 beveelt de regering aan om de concessie van de Grote Moskee zo snel mogelijk op te zeggen. In de plaats kan een nieuwe moskee komen, maar enkel met erkenning en zonder buitenlandse financiering. De facto zullen de Saoedi’s dus moeten vertrekken. Dat is een harde, maar vooral symbolische aanpak, want de kans dat Saoedi-Arabië elders een moskee zal opzetten is groot. Bovendien zijn er nog andere haarden van de radicale islam. De hele namiddag vergaderde de onderzoekscommissie maandag over de Grote Moskee. Het gebedshuis in het Brusselse Jubelpark speelt volgens de commissie een belangrijke rol in de radicalisering in ons land. Het Islamitisch en Cultureel Centrum van België, de administratieve poot van de moskee, wordt gefinancierd vanuit Saoedi-Arabië. Dat land stelt er imams aan die een wahabitische islam prediken, een rigoureuze interpretatie van de Koran die een terugkeer naar de religie van 14 eeuwen geleden voorstaat. Hoewel in de Grote Moskee niet expliciet opgeroepen wordt tot een gewelddadig radicalisme, stelt de commissie officieel vast dat “de salafo-wahabitische stroming een aantal kiemen of katalysatoren bevat die een zeer significante rol kunnen spelen in het (gewelddadig) radicalisme, met name door het feit dat deze islamstroming een draagvlak vormt voor het zich terugplooien op de eigen gemeenschap en voor polarisering”. Bovendien is de Grote Moskee volgens de commissie “een belangrijk symbool voor een deel van de moslimgemeenschap van België, die deze moskee en dit centrum als een religieuze overheid én een referentiepunt beschouwt.”
“Openbaar nut”
Reden genoeg dus om de Grote Moskee hard aan te pakken, alleen was de vraag hoe je dat best aanpakt zonder aan de godsdienstvrijheid te raken. De hele middag bogen de politieke partijen zich daarover, om het dossier juridisch waterdicht te krijgen. De oplossing zit in de concessie die de Saoedi’s in 1969 kregen van wijlen koning Boudewijn, als bedankje voor de financiële steun van de Saoedische koning Faisal aan de slachtoffers van de brand in de Innovation in 1967. Het voormalige Oosters Paviljoen van de wereldtentoonstelling 1897 kwam zo via erfpacht voor 99 jaar in handen van Saoedi-Arabië. De commissie beveelt de regering nu unaniem aan om, “om redenen van openbaar nut”, een einde te maken aan die concessie omdat “de maatschappelijke, godsdienstige en institutionele context aanzienlijk en ten gronde is veranderd sinds de ondertekening”. Zo is de moskee tot op vandaag nog altijd niet erkend en maakt ze ook geen deel uit van de moslimexecutieve.
Opzegperiode
Eenmaal de concessie is ingetrokken, gaat een opzegperiode van 1 jaar in. “Van die tijd moeten we gebruikmaken om met de gemeenschap te zoeken naar een oplossing”, zegt commissievoorzitter Patrick Dewael (Open Vld). Hij wil samen met de bezoekers van de Grote Moskee op zoek gaan naar een breder gedragen geloofsbeleving. “Waarbij plaats is voor alle stromingen van de islam”, zegt Dewael. De nieuwe moskee zal erkend moeten worden en moeten functioneren zonder buitenlandse financiering. Dewael noemt het “een heel belangrijk signaal” dat de commissie paal en perk stelt aan de verspreiding van een radicale islam vanuit eigendom van de Belgische overheid, maar de commissievoorzitter geeft ook toe dat het probleem van het wahabisme verder reikt dan alleen de Grote Moskee. “Ik ga niet zeggen dat hierdoor de verkondiging van het wahabisme volledig aan banden wordt gelegd, maar de Grote Moskee was wat dat betreft wel een belangrijk referentiepunt.”