“Onafhankelijkheid, maar nu nog niet”
Catalaanse premier Puigdemont wil eerst dialoog
BARCELONA - De Catalaanse premier Carles Puigdemont heeft gisteravond het Catalaanse parlement opgeroepen voor onafhankelijkheid te stemmen, “maar nu nog niet”. Voor Madrid blijft ook zo’n uitgestelde onafhankelijkheidsverklaring onaanvaardbaar. Puigdemont gaf een overzicht van de jarenlange vruchteloze pogingen vanuit Catalonië om een dialoog met de centrale regering in Madrid te starten over meer autonomie, en concludeerde dat “Catalonië recht heeft op onafhankelijkheid.” Hij riep het parlement dan ook op om voor onafhankelijkheid te stemmen, maar stelde die stemming meteen uit, want “vandaag maken we een gebaar van verantwoordelijkheid ten gunste van verdere dialoog.”
Kort na de toespraak kwam er al een reactie van de regeringswoordvoerder in Madrid. Ook een “impliciete onafhankelijkheidsverklaring” is onaanvaardbaar.
BARCELONA - De Catalaanse minister-president Carles Puigdemont heeft dinsdag dan toch niet de onafhankelijkheid van Catalonië uitgeroepen. Hij vroeg de parlementsleden wel een mandaat om dat te doen, maar stelde meteen voor om de gevolgen van de onafhankelijkheidsverklaring op te schorten zodat er ruimte voor dialoog met Spanje komt. De Spaanse regering wees dat voorstel onmiddellijk af als onaanvaardbaar. Carles Puigdemont (54) leek gisteren terug te deinzen voor de frontale botsing die een radicaal afkondigen van de breuk met Spanje had uitgelokt. In zijn toespraak benadrukte hij van de aanvang tot het slot dat hij en zijn regering altijd hebben opengestaan – en nog altijd openstaan – voor onderhandelingen en dialoog met de Spaanse regering. Tegelijk maakte hij zijn aanhang duidelijk dat de uitslag van het referendum van 1 oktober maar op één enkele manier begrepen kan worden: als een democratische stemming voor het uitroepen van de Catalaanse onafhankelijke staat in de vorm van een republiek. Puigdemont vroeg het parlement dan ook een mandaat om daaraan gevolg te geven. Meteen gevolgd door de vraag om de gevolgen van die onafhankelijkheid “voor enkele weken” op te schorten om zo ruimte te creëren voor een vreed- zame regeling door onderhandelingen, waarbij Puigdemont aan Europa vroeg een rol te spelen. De reactie van de Spaanse regering volgde binnen het half uur: deze “impliciete onafhankelijkheidsverklaring” was even onaanvaardbaar als een onafhankelijkheidsverklaring zonder voorbehoud.
“We zijn geen gekken”
Puigdemont sloeg van bij de aanvang van zijn rede een verzoenende toon: de interne spanningen moesten verminderen. Hij verdedigde het – volgens Spanje illegale – referendum als rechtmatig en de enige uitweg nadat de regeringRajoy er de voorbije jaren alles aan had gedaan om de Catalanen in hun streven naar zelfbestuur, in hun zorg om taal en cultuur en in hun economische belangen tegen te werken.
In de aanklacht tegen de regeringRajoy zaten ook beschuldigende woorden aan het adres van koning Felipe, die zijn rol als bemiddelaar niet had willen spelen. Ook het politiegeweld tegen het referendum werd door Puigdemont nog eens uitdrukkelijk aangehaald. Tegelijk verzekerde hij de Spaanse
Overleg
bevolking van zijn beste bedoelingen: “Wij zijn geen gekken, geen misdadigers, geen putschisten”. Puigdemont had de spanning gisteren nog op doen lopen door zijn toespraak met een uur vertraging aan te vatten. Het uitstel kwam er voor ultiem overleg binnen de commissie van voorzitters van het Catalaanse parlement. De separatistische meerderheid in het parlement wordt gevormd door het kartel Junts pel Si, dat zowel Puigdemonts eigen partij PDeCat (Democratische Europese Partij van Catalonië) als de linkse Esquerra Republicana omvat, en door de niet bij het kartel aangesloten extreemlinkse partij CUP.
Volgens de krant El Pais zorgde de eis van CUP om een stemming over de onafhankelijkheidsverklaring – wat Puigdemont afwees – voor het oponthoud. Maar ook binnen Puigdemonts eigen partij doken de voorbije dagen meningsverschillen op. In een interview met de Financial Times zei Puigdemonts voorganger Artur Mas dat Catalonië nog niet klaar is voor ‘volwaardige’ onafhankelijkheid, een uitspraak die hij vervolgens wel ontkende.
Mas, die als president van de Generalitat het proces richting onafhankelijkheid een beslissende impuls gaf en die gisteren ook op de gastentribune in het parlement zat, leek onder de indruk van de aangekondigde uittocht van de hoofdzetels van de twee grootste banken en van andere bedrijven. Ook de Europese waarschuwingen – gisteren nog van Europees president Donald Tusk – zorgden voor twijfels. De waarschuwingen klonken uiteindelijk ook door in Puigdemonts bewoordingen.
Druk van links
Des te krachtiger klonken de oproepen om vooral niet te wijken vanwege de extreemlinkse CUP. De antikapitalistische en antiEU-partij, die ook andere Spaanse provincies en zelfs de Franse regio rond Perpignan als Catalaans gebied beschouwt, drong eropaan door te gaan met het uitroepen van de onafhankelijkheid. Opvallend: op de CUPbanken werd gisteren dan ook niet geapplaudisseerd voor Puigdemont.