“Bodemsanering kost 100.000 euro per veld”
Nederlands onderzoeksprogramma ‘Zembla’ onthult grootschalige milieuverontreiniging met zink door kunstgrasvelden
De bodem onder en rond kunstgrasvelden in Nederland is verontreinigd met zink, kobalt, minerale oliën en andere schadelijke stoffen. Tot die conclusie kwam het onderzoeksprogramma ‘Zembla’ gisterenavond op de Nederlandse televisie. En dat is te wijten aan het gebruik van rubber als instrooimateriaal, maar ook als opvulsel voor de bodemlaag onder de grasmat. Naar schatting is dat het geval bij 1.800 Nederlandse sportvelden. De kostprijs om een kunstgrasveld te saneren kan oplopen tot 100.000 euro per terrein.
HASSELT -
Het is de derde keer dat het onderzoeksprogramma ‘Zembla’ zich vastbijt in het kunstgrasdossier. De vorige keren lag de focus op mogelijke gezondheidsrisico’s door het gebruik van de rubberkorrels als instrooimateriaal op de mat. In de reportage ‘Tot op de bodem’ spitte ‘Zembla’ gisterenavond naar de milieurisico’s van de bodemlaag onder de grasmat. Het werd aanvankelijk verkocht als een mooi voorbeeld van recyclage voor versleten autobanden, maar vandaag blijkt dat de toepassing van rubbergranulaat in en op kunstgrasvelden schadelijk kan zijn voor het milieu.
Wat is er aan de hand? Bij honderden kunstgrasvelden in Nederland werd onder de kunstgrasmat een bodemlaag aangelegd die bestaat uit lavasteen en zand, maar heel vaak werden er ook nog grote brokken gemalen onder vermengd. De schadelijke stoffen uit dit rubberafval zouden uitgeloogd zijn naar de bodem en wellicht ook het oppervlaktewater. In verschillende steden en gemeenten is er ongerustheid ontstaan over deze milieuverontreiniging.
Ernstige risico’s
De redactie van ‘Zembla’ kon bij twintig Nederlandse gemeenten vertrouwelijke saneringsdossiers inkijken. In meerdere gevallen ging het om “ernstige verontreiniging”. In verschillende rapporten wordt gesteld dat “de concentratiegrens, waarboven potentiële ernstige risico’s voor het ecosysteem of de mens kunnen optreden, wordt overschreden”. Meest genoemd zijn zink, kobalt, andere zware metalen en minerale oliën. “Stoffen die niet in de bodem thuishoren”, vindt Theo Edelman, een autoriteit op het vlak van bodemonderzoek bij onze noorderburen. “De gemeenten overtreden artikel 13 van de Wet bodembescherming. Je mag de bodem niet verontreinigen en als je dat wel hebt gedaan moet je maatregelen nemen om dat ongedaan te maken”, aldus Edelman.
Pittige factuur
De steden Gouda en Amersfoort, en voetbalclub Ajax in Amsterdam hebben al gespecialiseerde bedrijven moeten inschakelen om
Theo EDELMAN Bodemdeskundige in ‘Zembla’ de bodemlaag onder kunstgrasvelden te saneren. Een dure grap, want dat kost al snel 100.000 euro. Vermenigvuldig dat met de 1.800 sportvelden en er hangt de steden en gemeenten een pittige factuur van 180 miljoen euro boven het hoofd. Een factuur die niemand had zien aankomen en die ook niemand graag betaalt. “Ik denk niet dat de gemeenten dit van tevoren wisten, dit is nooit de be- doeling geweest”, vat André de Jeu van de Vereniging van Sport en Gemeenten het samen.
Het is wettelijk verboden om de bodem te verontreinigen. Doe je dat wel, dan moet je maatregelen nemen om dat ongedaan te maken
Zwervende korrels
Het probleem beperkt zich niet tot de sportvelden zelf. Willem Jan Boon, sportveldenadviseur van veel gemeenten in Nederland, heeft ook onderzoek gedaan naar bodemverontreiniging rondom kunstgrasvelden, veroorzaakt door de zwervende korrels die zich verspreiden buiten het veld. Jaarlijks zou door weersomstandigheden en het gebruik 250 kilogram rubberkorrels per veld in de omgeving terechtkomen en zo de bodem vervuilen.
Frank Hopstaken van RecyBEM, de koepelorganisatie van de rubberverwerkende industrie, houdt vol dat er geen probleem is. “Onze branche heeft ook onderzoek verricht naar mogelijke milieuschade, maar er was niets aan de hand.” Zijn argumenten werden in ‘Zembla’ door de bodemdeskundige echter afgedaan als onjuist en ongeloofwaardig.
Extra onderzoek
Het Rijksinstituut voor Milieu (RIVM) en het ministerie voor Milieu en Infrastructuur gaan alvast een nieuw onderzoek doen naar de milieurisico’s van rubbergranulaat. Daarbij zullen bodemen watermonsters genomen worden rondom deze sportvelden. In 2007 stelde de toenmalige Nederlandse milieuminister dat de waterkwaliteitsbeheerder moest controleren of er vervuiling zou optreden in het water op het slib rondom kunstgrasvelden. Dat is geen enkele keer gebeurd.