Nieuwe asielwet krijgt groen licht
Asielzoekers kunnen nu ook teruggestuurd worden naar ander land dan herkomstland
De nieuwe asielwet is gisteren goedgekeurd door de Kamercommissie Binnenlandse Zaken. Een van de grootste aanpassingen is dat er naast een veilig land van herkomst ook een veilig ‘derde land’ in de Vreemdelingenwet wordt ingeschreven. Als een asielzoeker bij een eerdere tussenstop al veilig was in een land buiten de EU, dan kan hij naar dat land worden teruggestuurd. “Wat juist een veilig derde land is, dat wordt geval per geval bekeken”, zegt de woordvoerder van staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA). Een aantal ngo’s – waaronder Amnesty International, Vluchtelingenwerk Vlaanderen, 11.11.11 en de Liga voor mensenrechten – zijn niet gelukkig met de nieuwe asielwet. Na het uitpluizen van de 400 pagina’s formuleren ze tal van opmerkingen. Kamerlid Monica De Coninck (sp.a) pleit voor evenwicht: “De ngo’s gaan er vanuit dat alle asielzoekers heiligen zijn, staatssecretaris Francken beschouwt ze dan weer bijna als criminelen. De ene gaat uit van alleen vertrouwen, de andere van wantrouwen. Je moet een balans vinden.” De nieuwe wet past niet alleen de regels over verblijf, vestiging en het terugsturen van vreemdelingen aan, maar ook nog eens die voor de opvang van asielzoekers. Normaal had die wet al voor de zomer goedgekeurd moeten zijn. Vorige week lag ze ook al klaar om gestemd te worden in de plenaire vergadering van de Kamer. Maar na een negatief advies van de privacycommissie en 62 opmerkingen van de UNHCR, de vluchtelingenorganisatie van de VN, is het ontwerp teruggekeerd naar de commissie. Gisteren is dat opnieuw besproken en ook goedgekeurd.
In het wetsontwerp staat bijvoorbeeld dat een asielzoeker die ‘zonder bevredigende verklaring’ weigert om zijn gsm, laptop of tablet aan te bieden voor onderzoek, niet voldoet aan de medewerkingsplicht. Het recht op privacy staat niet in de wet. “Ik dacht niet dat het nodig was. Niet omdat ik het niet wou, maar omdat ik dacht dat het in de wetteksten al in orde was”, zegt Theo Francken, die al overleg pleegde met zijn collegastaatssecretaris bevoegd voor Privacy, Philippe De Backer (Open Vld). Francken gaat de privacy nu regelen via een Koninklijk Besluit.
Veilig derde land
Francken wees er ook op dat er een Europese richtlijn op komst is waarin de vraag over de juiste identiteit van een asielzoeker cruciaal is. In die richtlijn zal ook het gebruik van sociale media en smartphones centraal staan. “Als iemand internationale bescherming vraagt, dan is het niet te veel gevraagd dat je als overheid zekerheid wil over wie er voor je zit. Help ons, zodat wij jou beter kunnen helpen: dat is het hele concept”, zegt de staatssecretaris.
Maar in de wet staat veel meer. Zo kunnen asielzoekers teruggestuurd worden naar een veilig derde land. Daarmee wordt een land bedoeld dat niet het land van herkomst is van de asielzoeker, maar waar die wel al verbleven heeft. Nu al worden uitgeprocedeerde migranten teruggestuurd naar hun land van herkomst als dat veilig is. Van die veilige landen bestaat een lijst die voortdurend wordt aangepast door het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen. India, Georgië en Albanië staan bijvoorbeeld op die lijst. “Een lijst van veilige derde landen komt er niet”, zegt de woordvoerder van Francken. “Dat wordt geval per geval bekeken.”
“Wij vinden dat je alleen iemand naar een derde land kan sturen als dat land daar ook mee akkoord is”, vindt De Coninck. “We vragen ons trouwens af of ze Turkije als een veilig land gaan beschouwen.”
Bevel
Ook het ‘bevel om het grondgebied te verlaten’ dat uitgeproce- deerde asielzoekers krijgen, verandert. Nu is dat altijd binnen de dertig dagen, maar die termijn kan worden ingekort.
De wet wordt ook strenger voor wie een nieuwe asielaanvraag wil indienen. “De nieuwe wet gaat ervan uit dat asielzoekers fraudeurs zijn en dat ze het systeem misbruiken”, zeggen de ngo’s. “Wie een nieuwe asielaanvraag indient, krijgt automatisch een snelle procedure en kan mogelijk al het land worden uitgezet tijdens de beroepsprocedure.”
De tijd die een asielzoeker krijgt om een beslissing aan te vechten wordt ook korter. In het algemeen gaat het om dertig dagen en moet dit ook behandeld worden binnen de dertig dagen. Maar als een asielaanvraag niet aanvaard wordt of je zit in een versnelde procedure, krijg je maar tien dagen de tijd. “Dat is te kort”, zegt Monica De Coninck. “Want je hebt tijd nodig om een advocaat te mobiliseren. We hadden ook gevraagd om hier tenminste tien werkdagen van te maken in plaats van kalenderdagen, maar daar is Francken niet op ingegaan.”
Snelle procedure
Een procedure mag van Europa ‘normaal gezien’ niet langer dan zes maanden duren. Ook aan die vraag moet deze wet beantwoorden. Als er onzekerheid is over de situatie in een land van herkomst, dan kan dit verlengd worden tot maximaal 21 maanden. In bepaalde gevallen krijgen de asielzoekers al na vijftien dagen een antwoord. Snelle procedures zijn er voor wie uit een veilig land komt of voor wie een nieuwe aanvraag indient die weliswaar aanvaard wordt.
In de eerste vijf jaar nadat iemand beschermd is, zal die ook elke reis naar zijn land van herkomst moeten melden aan zijn gemeentebestuur. Het ontwerp voor de nieuwe asielwet is gisteren door de meerderheidspartijen goedgekeurd. “De oppositie had een twintigtal wijzingen voorgesteld maar die zijn allemaal verworpen. We zijn verontwaardigd”, zeggen de ngo’s.