PAEPEN OP DONDERDAG

Zwartepieten

Onderwijs kost veel geld. In Vlaanderen merken we dat nauwelijks omdat de overheid ons onderwijs financiert. Maar vergis u niet. Uiteindelijk betalen we allemaal wel de rekening. In landen als de VS of het Verenigd Koninkrijk is dat anders. Ook daar financiert de overheid het onderwijs, maar in mindere mate. Van een Amerikaan of Brit die wil afstuderen wordt verwacht dat hij mee betaalt aan zijn opleiding. Wie dat niet kan, heeft recht op een toelage of een goedkope studielening.

Je kan voor of tegen zo’n systeem zijn, maar het biedt wel degelijk voordelen. In ons land, waar onderwijs zo goed als gratis wordt aangeboden, zijn er nogal wat studenten die – hoe zal ik het voorzichtig verwoorden? – voor niks aan een academiejaar beginnen. Het kan hen echt niet schelen of ze slagen of niet. Ze zien wel. Een 10 op 20 is genoeg. Komt de docent niet opdagen, dan is dat mooi meegenomen. Hoe anders is het in landen waar wel moet betaald worden voor degelijk onderwijs. Daar staan studenten op hun strepen en eisen ze van hun docent dat hij of zij goed is.

Het Amerikaanse systeem biedt dus voordelen, maar ook een groot nadeel. Sommige hogescholen in de VS rekenen een jaarlijks inschrijvingsgeld aan van 30.000 dollar of meer. Daarvoor dienen dus die studieleningen. Maar die lopen zo hoog op dat ze zouden kunnen ontsporen. Ondertussen wordt almaar meer geleend. In het Verenigd Koninkrijk is het uitstaande bedrag aan studieleningen op een jaar tijd 16,6 procent gestegen tot omgerekend 119 miljard euro! In de VS steeg het uitstaande bedrag aan studieleningen in 2014 voor het eerst boven de 1.000 miljard dollar. Inmiddels is dat bedrag al opgelopen tot 1.450 miljard dollar! Iedere seconde komt er in de VS 2.858 dollar bij aan studieschuld. Durft iemand te beweren dat al die studenten in de toekomst al die leningen kunnen of willen afbetalen? Dit kan een serieus probleem worden. Als het dat nu al niet zou zijn. Alsof dat al niet erg genoeg is, zijn er dezer dagen ook nogal wat studenten die het studiegeld dat ze lenen gebruiken om ermee te speculeren in de bitcoin. Ze willen meedoen met de grootste zeepbel in jaren en snel veel geld verdienen. De som van zeepbel 1 (studieleningen) en zeepbel 2 (de bitcoin) kan een gigantisch probleem veroorzaken. Dat zou een reden moeten zijn voor overheden en toezichthouders om de speculatie in gebakken lucht (de bitcoin) tegen te gaan. De bitcoin is geen belegging, maar gevaarlijke speculatie. Vroeg of laat loopt dat fout af. Wie dan met de zwartepiet blijft zitten heeft pech. Betreft het geld dat afkomstig is van studieleningen, dan hebben we een nieuwe grote wereldcrisis.

Nogal wat studenten gebruiken het studiegeld dat ze lenen om te speculeren in de bitcoin