MILJOEN TON CO2 DREIGT TE ONTSNAPPEN UIT VEENGEBIED

Europa verplicht herstel waterhuishouding in vallei van de Zwarte Beek

In het veen van Koersel, uniek in West-Europa, zit een miljoen ton CO2 opgeslagen. Dat is evenveel als de jaaruitstoot van een half miljoen auto’s. Door de verdroging dreigt het broeikasgas weer vrij te komen. Het plan voor de bescherming van het eeuwenoude veengebied in de Vallei van de Zwarte Beek gaat volgende week in openbaar onderzoek. Het project omvat herstelmaatregelen van de waterhuishouding zoals het dempen van grachten en het ophogen van de Oude Beek. De voorbije jaren was er flink wat bedrijvigheid in de vallei van de Zwarte Beek. De eerste resultaten daarvan zijn al zichtbaar. Zo is het aantal broedparen van de watersnip en andere zeldzame vogels weer gestegen. “Een volgende reeks maatregelen gaat over het herstel van de Oude Beek en de grachtenstructuur, werken aan paden en wegen en een aanpassing van vegetaties”, legt Wouter van Muysen van de Vlaamse Landmaatschappij uit. “Het veen, dat duizenden jaren nodig heeft gehad om de huidige omvang te krijgen, is zeer belangrijk in de strijd tegen klimaatverandering. Het werkt als een spons die zowel wateroverlast als droogte tegengaat. Maar door ontwatering als gevolg van ingrepen in het verleden verdroogde de bodem en kwam er lucht bij het veen, waardoor het snel afbreekt. Een miljoen ton CO2, die momenteel in het vier meter dikke veenpakket opgeslagen zit, dreigt daardoor vrij te komen. Europa stelde de achteruitgang vast en heeft Vlaanderen verplicht om maatregelen te nemen.”

Weteren

Het aaneengesloten veenlichaam tussen de Nieuwendijk in Koersel en het Kamp van Beverlo heeft een oppervlakte van 200 hectare. Het is het best bewaarde voorbeeld van een laaglandbeek in een veenvallei in West-Europa (tussen Elbe en Somme). In het veenpakket zijn duizenden jaren landschapsgeschiedenis en activiteiten van de mens opgeslagen. De eerste veenvorming begon 10.000 jaar geleden na de laatste ijstijden. Door het afsterven van planten is een metersdikke veenlaag gegroeid die CO2 uit de lucht haalt.

De verdroging werd vooral veroorzaakt door de aanleg van de Oude Beek en talrijke zijgrachten waarmee men al sinds de middeleeuwen overtallig water afvoerde of gebruikte om voedselarme hooilanden te weteren. Het veen werd vroeger ook afgegraven en als turf gebruikt voor brandstof. In een droge veenbodem zorgt zuurstof ervoor dat het veen afgebroken wordt en de bodem zakt.

Landschap

Men gaat nu de bodem van de Oude Beek verhogen en zijgrachten dempen om het veen onder water te houden en verder te laten groeien. Daarnaast worden de paden verbeterd en bomen en struiken verwijderd. “De graslanden in de vallei moeten jaarlijks gemaaid worden”, zegt van Muysen. “Verspreid over de vallei worden paden aangelegd voor een betere toegankelijkheid. Ook het landschap wordt aangepakt. Door het rooien van bomen en struiken kan het natte karakter van de vallei hersteld worden. Populieren en naaldbomen worden verwijderd, net als constructies die niet in de vallei thuishoren. Er worden ook doorsteken voor amfibieën aangebracht.”

De opgeslagen CO2 in het veen is gelijk aan de jaaruitstoot van een half miljoen auto’s

XHet openbaar onderzoek loopt tot 20 maart. Op zaterdag 24 februari van 10 tot 16 uur is er een infomarkt met wandelingen aan bezoekerscentrum De Watersnip. Voor eigenaars en gebruikers van gronden in de vallei zijn er ook zitdagen in het stadhuis van Beringen.