Einde verhaal voor Zijlstra
Verzonnen ontmoeting met Poetin wordt Nederlandse minister fataal
De Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken Halbe Zijlstra heeft gisteren ontslag genomen. Zijn positie was onhoudbaar geworden nadat gebleken was dat hij jarenlang gelogen had over een vermeende ontmoeting met de Russische president Vladimir Poetin. Met tranen in de ogen kondigde Halbe Zijlstra gisteren in de Nederlandse Tweede Kamer zijn ontslag aan, bij het begin van een parlementair debat over zijn geloofwaardigheid, nadat hij maandag in De Volkskrant had bekend jarenlang een nepverhaal verteld te hebben over een ontmoeting met Vladimir Poetin.
Historisch
Zijlstra beweerde ooit als medewerker aanwezig geweest te zijn bij een ontvangst in de datsja (een Russisch vakantiehuis) van de Russische president, en die toen te hebben horen zeggen dat WitRusland, Oekraïne, de Baltische staten en Kazachtstan eigenlijk bij ‘Groot-Rusland’ hoorden. Het was een verhaal dat Zijlstra in de loop der jaren meermaals vertelde, met name ook op het podium van het VVD-congres van 2016, waar hij waarschuwde voor de territoriale ambities van Rusland.
Nadat er hier en daar al twijfel gegroeid was, bekende Zijlstra maandag in De Volkskrant dat hij het verhaal eigenlijk maar van horen zeggen had, maar te belangrijk gevonden had om het te verzwijgen. Hij had het dan maar op zichzelf betrokken om zijn bron te beschermen. Hij beklemtoonde toen nog dat het inhoudelijk juist was.
Maar gisteren liet De Volkskrant de bron zelf aan het woord. Gewezen Shell-topman Jeroen van der Veer bevestigde dat hij Poetin meermaals gesproken had en dat hij dat in 2014 verteld had aan Halbe Zijlstra. Maar volgens van der Veer interpreteerde Zijlstra de uitspraak van Poetin verkeerd en dikte hij het verhaal aan. Volgens van der Veer had Poetin het over het historische GrootRusland, en niet over territoriale ambities.
Haatfiguur
De nieuwe onthullingen in De Volkskrant waren de genadeslag voor Zijlstra, die maandag nog de steun had gekregen van de Nederlandse meerderheidspartijen. Halbe Zijlstra maakte vanaf 2006 carrière binnen de liberale VVD. hij hoorde bij de rechterzijde van de partij en stond bekend om stoere uitspraken die hij achteraf vaak moest intrekken.
In 2010 werd Zijlstra staatssecretaris voor Onderwijs en Cultuur in de eerste regering-Rutte. Hij was de man van de draconische besparingen in de cultuursector, waardoor hij uitgroeide tot een haatfiguur voor cultuurminnend Nederland, iets wat hem totaal niet stoorde.
Vanaf 2012 was hij VVD-fractieleider in de Tweede Kamer, en hij was een van de hoofdonderhandelaars bij de formatie van Rutte III.
Dat hij minister zou worden stond vast, maar hij zag de begeerde portefeuille Sociale Zaken aan zich voorbij gaan. Het werd dan Buitenlandse Zaken, een prestigieus ambt, maar niet meteen een bevoegdheid waarin Zijlstra thuis was. Toch nam hij een stevige start, met onder meer een gespierde reactie op de erkenning door de Amerikaanse president Trump van Jeruzalem als hoofdstad van Israël.
Gênant
Maar zijn straffe verhaal over zijn ontmoeting met president Poetin werd hem gisteren fataal. Het is trouwens de allereerste keer dat een Nederlands minister van Buitenlandse Zaken ontslag moet nemen omwille van een blunder. Er is een ontslag bekend uit 1927. maar toen stapte de minister op omdat het parlement een voorstel van hem had verworpen. Premier Mark Rutte verliest door het ontslag zijn liberale rechterhand in de regering en moet na nog geen vier maanden al op zoek naar een opvolger.
Een schrale troost voor Halbe Zijlstra is dat zijn bezoek aan Rusland nu niet doorgaat. Normaal had hij gisteravond na het parlementair debat het vliegtuig moeten nemen naar Moskou om daar vandaag zijn Russische ambtgenoot Sergej Lavrov te ontmoeten. Met het Poetin-verhaal, dat ook in de Russische pers breed werd uitgesmeerd, zou dat een gênant gesprek geworden zijn voor minister Zijlstra.