Schansen van Niel en Korspel beschermd
Toevluchtsoorden uit de 16de en 17de eeuw worden archeologisch erfgoed
De boerenschansen in Niel en Korspel worden voorlopig beschermd als archeologische site. Deze minidorpen uit de zestiende en zeventiende eeuw hebben volgens Vlaanderen een belangrijke historische waarde. Vanaf het eind van de zestiende eeuw nam de boerenbevolking haar toevlucht tot kleine vluchtoorden die haar beschermden tegen plunderende soldaten: de schansen, ook vlucht- of boerenschansen genoemd. “Schansen die in het landschap goed bewaard gebleven zijn en nooit werden bebouwd, hebben dan ook een belangrijke archeologische en wetenschappelijke waarde”, motiveert Geert Bourgeois, Vlaams minister van Onroerend Erfgoed.
Opgravingen
Aan de Schansbroek in Niel-bijAs herinnert niets meer aan de tijd dat dit stuk weiland dienst deed als toevluchtsoord voor de boerenbevolking. Ook burgemeester Tom Seurs (Voluit) is verrast met de plotse aandacht. “Ik wist dat deze schans historische waarde had, omdat er in het verleden bij opgravingen al bepaalde vondsten waren gedaan. Maar deze voorlopige bescherming verrast mij toch een beetje. Aangezien deze gronden privébezit zijn, gaan we de eigenaar uitnodigen om de verdere procedure te bespreken.” Ook in Korspel is de schans vandaag niet meer dan een bult in een weiland. Maar vroeger was het een plek die bescherming bood. Van het oorspronkelijke verdedigingssysteem - de wal en de gracht - zijn enkel nog de opgevulde grachten te zien. Schepen Anne Wouters-Cuypers (CD&V) is blij met de bescherming. “Op deze manier kunnen we onze geschiedenis bewaren en voorkomen dat er opgravingen worden gedaan. Op dit moment is de schans van Beverlo agrarisch gebied. We hebben er geen plannen. Maar misschien moeten we er een infobord plaatsen.”
Industrie
Marc Bertrands van de heemkring van Beverlo weet er alvast meer over te vertellen. “Korspel was in de zestiende eeuw al een gehucht van Beverlo, dat bij het Land van Ham hoorde. Die omgeving heeft veel te lijden gehad van krijgsverrichtingen. Toch wordt de schans van Korspel, in tegenstelling tot de overige schansen van Beverlo, veel minder vermeld in de archieven. Dit zou er kunnen op wijzen dat er minder gevaar dreigde voor deze schans, ook omdat Korspel nogal afgelegen lag.” Achter de weide van boer Jos Machiels bevinden zich de gronden van de schans. “Ik vind het goed dat de geschiedenis wordt bewaard. Maar voor mezelf is het minder goed nieuws omdat mijn gronden in die buurt op termijn minder zullen opbrengen. Achter de schans ligt het industrieterrein van Beverlo, ze hadden de industrie beter doorgetrokken”, denkt boer Machiels.
Bezwaren
Nu de voorlopige bescherming er is, zullen de gemeentebesturen een openbaar onderzoek organiseren. Op die manier heeft iedereen de kans om opmerkingen of bezwaren kenbaar te maken bij de gemeente. Binnen negen maanden beslist minister-president Bourgeois over een definitieve bescherming. Eerder zijn al de Kolverenschans in Zonhoven en de Schans van Kelbergen in Diest als archeologische site beschermd.