“Ik was niet betrokken bij het F-16-dossier”

Ondervraagde militairen wassen handen in onschuld in commissie

BRUSSEL - “Ik was niet betrokken bij het F-16-dossier.” Het antwoord van generaal Claude Van de Voorde, de gewezen kabinetschef van minister Vandeput, mag symbool staan. De betrokken militairen, die gisteren bevraagd werden in de hoorzitting F-16, waren ofwel niet bevoegd, ofwel wisten ze het niet. En zo raakte wetenswaardige informatie over F-16’s die langer zouden kunnen vliegen, nooit hogerop.

Dag twee van de hoorzittingen over de fameuze, nooit naar boven gekomen Lockheed Martin-studies – tenminste, tot oppositiepartij sp.a op 20 maart vriend en vijand verraste met het bestaan van studies die stellen dat de carrosserie van de Belgische F-16’s langer meekan dan de altijd vooropgestelde 8.000 uren.

Vansina: “Geen voorkeur”

Luitenant-generaal Frederik Vansina, chef van de Luchtcomponent en gewezen F-16-piloot, was het eens met wat chef Defensie Compernol al eerder zei: “De beslissing om de informatie niet door te geven is verdedigbaar. Kolonel Letten, die de beslissing nam, ken ik als een zeer competent iemand. Ik vertrouw hem honderd procent.”

Vansina was op de hoogte van de eerste studie, maar heeft die nooit kunnen inkijken. Wel had hij met Lockheed Martin contact genomen in 2016: “Ik begreep het niet. Enerzijds wil Lockheed Martin ons vliegtuigen verkopen (F-35, nvdr.), anderzijds bestudeerden ze of F-16’s langer kunnen vliegen. Ik was helemaal niet upset (van streek, nvdr.), zoals stond in die mail van Lockheed Martin, ik wilde gewoon duidelijkheid en tegelijk Lockheed Martin laten weten dat de regering in december 2015 al beslist had de F-16’s te vervangen.”

Vansina zei wel dat hij loyaal zal zijn met wat de regering beslist. “Ik heb geen voorkeur. We zullen het doen met het vliegtuig dat de regering kiest.” Wel benadrukte hij dat buitenlandse luchtverdedigingssystemen, met name de Russische, bijzonder performant worden. “En die zullen verkocht worden. De US Air Force stelt dat F16’s vanaf 2025 niet meer inzetbaar zullen zijn in zones met luchtverdedigingssystemen op niveau. Maar als de regering zou beslissen dat we enkel nog ons luchtruim moeten kunnen verdedigen, dan voldoet onze F-16 natuurlijk wel. Al hebben we de laatste 20 jaar veel meer gedaan dan dat.”

“Niet betrokken”

Ook keek de commissie Landsverdediging uit naar de getuigenis van luitenant-generaal Claude Van De Voorde. De gewezen kabinetschef van defensieminister Steven Vandeput (N-VA) is nu chef militaire staatsveiligheid. “Ik werd als kabinetschef nooit betrokken in de vervanging van de F-16’s. Ik was geen klassieke kabinetschef. Met de minister was de afspraak dat ik me in vier dossiers nooit zou moeien. Daarbij de vervanging van de F-16’s.” Ongeloof bij de commissieleden. Benoit Hellings (Ecolo) zei het zo: “Ik ken geen enkele kabinetschef bij wie voorbereidende nota’s voor een regeringsbeslissing niet passeren.” Van de Voorde: “En toch is het zo.”

“Europees leger zal

duurder zijn”

Enkele uitgenodigde academici gingen naar de essentie. Professor-emeritus Luc De Vos: “Onze F-16 zal na 2025 in grote mate inderdaad niet meer operationeel inzetbaar zijn. Uitstel is nadelig voor de competitie. De F-35 is door de vele kritiek verzwakt, de Eurofighter ziet zijn kans schoon. En als we afgaan op de Indiase aankoop van de Rafale, is die dan weer twee keer zo duur.” Professor Herman Matthijs (VUB): “Vergeet de wet van de aantallen niet. Het groter aantal voorziene F-35’s – 3.500 tegenover nu 600 Eurofighters – is een groot voordeel voor de F-35. En ik hoor hier ook veel pro’s voor een Europees leger, maar met de Brexit en met zes neutrale landen, zal een Europees leger ons veel meer geld kosten dan de NAVO. Zal België dat willen betalen?”