Groenland is niet gehaast
Deens eiland wil onafhankelijkheid, maar nu nog niet
NUUK - De premier van het grootste eiland ter wereld is gisteren begonnen met de onderhandelingen over een nieuwe regeringscoalitie. Inzet van de stembusgang op Groenland was niet de vraag of het land onafhankelijk wordt van Denemarken maar de vraag wanneer en tot welke prijs. De voorstanders van ‘nu nog even niet’ boekten stemmenwinst.
Er konden dinsdag 40.000 van de 56.000 inwoners van Groenland (bijna 1,2 miljoen km2 landmassa, 95 procent ijs - deels smeltend) stemmen. De sociaaldemocratische partij Siumut van premier Kim Kielsen haalde 27 procent, de groene Inuit Ataqatigiit 25 procent - dat wil zeggen: nauwelijks 500 stemmen minder. Het verkiezingsresultaat stelt de huidige coalitie in staat om verder te regeren. Maar de twee regeringspartijen verloren wel terrein. En dat werd ingenomen door twee centrumpartijtjes, de Democraten en Partii Naleraq.
Eigen benen
Daarmee is de uitslag ook een overwinning voor het kamp dat streeft naar een zeer geleidelijke overgang richting onafhankelijkheid.
Op een nieuwe partij na - die dinsdag één zetel (op de 31 in het parlementje) veroverde met de leuze ‘samenwerken binnen het koninkrijk’ - is er een consensus dat Groenland op zijn eigen benen hoort te staan, los van moeder Denemarken. De partijen zijn het dan weer roerend oneens over het tempo van de afscheiding. De twee grootste regeringspartijen zijn allebei voorstander van een rustige evolutie maar de twee centrumpartijen die dinsdag stemmen en zetels wonnen, vinden dat het gerust nog langzamer kan. De onafhankelijkheid is voor hen een proces dat gerust nog tientallen jaren mag duren. De nationalistische partij Nunat- ta Qitornai (Afstammelingen van het vaderland) haalde dinsdag voor het eerst één zetel, met de stelling dat de breuk met Denemarken niet snel genoeg voltrokken kan worden. Ze wil dat de onafhankelijkheid in 2021 een feit is. Dan is het precies drie eeuwen geleden dat de Deense kolonisatie begon met de landing van een lutherse zendeling. Groenland is sinds 2009 een zelfbesturend gebied binnen het koninkrijk Denemarken. Dertig jaar eerder kreeg het al een eerste mate van autonomie. Het is vandaag voor het grootste deel van zijn binnenlands beleid feitelijk onafhankelijk - maar kan geen eigen buitenlands of defensiebeleid voeren. Het maakt overigens geen deel uit van de Europese Unie.
Korrel zout
Ook het zelfbestuur moet met een korrel zout genomen worden. Groenland krijgt jaarlijks 3,6 miljard kroon (ongeveer 500 miljoen euro) subsidie van de Deense belastingbetaler. Voor veel dagelijkse zaken kunnen de Groenlanders alleen in het Deens terecht - inclusief voor een afspraak bij de dokter. Veel gezinnen in de afgelegen nederzettingen leven van de Deense bijstand. En dus won dinsdag het “onafhankelijk maar nu nog even niet”.