Eén op de tien jongeren zorgt voor ziek familielid
Zeventien procent van de Limburgse leerlingen groeit op in een gezin met een zieke ouder, een broer of zus met een handicap of een hulpbehoevende grootouder. Ruim de helft van deze jongeren steekt een serieuze hand toe in de dagelijkse zorg: vooral in het huishouden (75%) en als emotionele steun (66%) zijn de jonge mantelzorgers actief. Dat blijkt uit onderzoek bij 2.216 scholieren tussen 12 en 19 jaar, uitgevoerd door mantelzorgvereniging Samana Limburg.
De term mag dan niet ingeburgerd zijn, in de praktijk zijn ze met velen: volgens Vlaamse ramingen zijn er 20.000 tot 40.000 jonge mantelzorgers. “Volgens ons nieuwe onderzoek zijn het er zelfs meer”, zegt directeur Johan Tourné van Samana, die het rapport overmaakte aan minister van Welzijn Jo Vandeurzen (CD&V). Eén op de zes jongeren in hun bevraging leeft met een ouder die ziek is of kampt met een verslaving, met een gehandicapte broer of zus, of met oma die zorg nodig heeft. Zo’n 56 procent van hen helpt ook mee, bijna één op tien mag zich dan ook jonge mantelzorger noemen. “Terwijl uit ons onderzoek blijkt dat maar 32 procent de term kent. Zo’n 81 procent van de jongeren denkt zelfs dat ze nog nooit een gesprek hadden met een jonge mantelzorger.”
Niemand
De nood aan een babbel is er nochtans: 34 procent wil graag praten over die dagelijkse zorgen. Zes op tien doet dat met vrienden, 47 procent vindt een luisterend oor bij de ouders, 20 procent kan bij een leerkracht aankloppen. Opvallend: 14 procent heeft niemand om zijn hart bij te luchten. Hulp in het huishouden wordt het vaakst aangestipt als taak (75%). Maar ook emotionele steun staat bovenaan (66%). Eén op tien helpt met de persoonlijke verzor- ging, 20 procent met medicatie. Niet dat deze jongeren ongelukkig zijn: 67 procent zegt blij te zijn dat ze kunnen helpen. De helft voelt zich ook verantwoordelijk. Tegelijk geeft 20 procent toe dat ze zich gespannen voelen en 12 procent heeft het zelfs over overbelasting. Dat de ‘mantelzorg’ zich laat voelen in hun dagelijkse leven is duidelijk: één op twee beaamt dat het invloed heeft en dat vooral de vrije tijd (80%) eraan gaat. Maar ook de combinatie met schooltaken blijkt niet evident: 46 procent bekent dat ze de afgelopen twee weken het huiswerk niet altijd hebben afgekregen.
Taboe
Een taboe lijkt het toch nog: 65 procent van de jongeren zegt dat niemand op school ervan weet. Eén op de twee ondervraagde leerkrachten weet ook niet of er jonge mantelzorgers bij hen in de klas zitten. “We zijn scholen dan ook gaan uitdagen om te werken aan een mantelzorgvriendelijke schoolomgeving”, zegt Tourné. De Hasseltse scholen Kindsheid Jesu en Hast namen het voortouw en zullen nu als rolmodel voor Vlaanderen dienen. “We roepen scholen op: benoem die groep van jongeren zodat ze weten hoeveel respect we voor hen hebben. Zorg dat ze zich ondersteund, in een veilige omgeving voelen”, bepleit schooldirecteur Tom Cox.