Tweede munt voor Italië?
Plannen van Italiaanse populisten bezorgen EU koppijn
ROME - De populistische en eurosceptische regering in Italië zit er nog niet eens of ze heeft al ruzie met Brussel. Matteo Salvini van de uiterst-rechtse Lega en Luigi Di Maio van de Vijfsterrenbeweging broeden niet alleen op plannen die de rest van Europa doen steigeren, ze reageren ook geprikkeld op waarschuwingen door Europese instanties.
De twee populistische partijen, die de laatste hand leggen aan hun coalitieakkoord, waren jarenlang voor een exit uit de eenheidsmunt. Volgens hen wurgde de euro de Italiaanse economie, middels het stabiliteitspact. De laatste jaren matigden de uiterst-rechtse Lega en de anti-establishment Vijfsterrenbeweging dat standpunt, maar de kritiek bleef. Met een werkloosheid van 11 procent (hoger dan in de meeste eurolanden), een bbp dat nog altijd onder het niveau van crisisjaar 2008 ligt, en een overheidsschuld die 130 procent van dat bbp bedraagt (na Griekenland de grootste in de eurozone), gaat het inderdaad niet goed met Italië.
De twee partijen willen het land een boost geven door het Europese besparingskorset uit te trekken. Tegen alle regels in. “Die regels moeten we dan maar heronderhandelen”, vindt Matteo Salvini, leider van de Lega.
“Bemoeizucht”
Concreet hebben de Lega en de Vijfsterrenbeweging afspraken gemaakt over een massale belastingverlaging van 15 tot 20 procent, de invoering van een basisinkomen van 870 euro en het afbreken van de pensioenhervorming door de pensioenleeftijd terug naar 60 jaar te brengen. Dat kost vele miljarden (de schattingen lopen uiteen maar 100 miljard is een gemiddelde) die de Italiaanse schuldenberg alleen maar verhogen. En dus kwamen er waarschuwingen van de Europese Commissie. Liefst drie commissieleden spraken hun bezorgdheid uit. Daarop repliceerde Salvini met: “Onaanvaardbare bemoeizucht!” Luigi Di Maio, leider van 5Sterren, had het over “continue aanvallen door eurocraten”.
Tweede munt
Die eurocraten schoten deze week pas echt in paniek toen de Italiaanse Huffington Post andere plannen op de onderhandelingstafel van de populisten onthulde. De twee partijen zeiden dat het om oude voorstellen ging, maar uitdrukkelijk ontkend werden ze niet. Zo is er het voorstel dat de Europese Centrale Bank (ECB) aan Italië een kwijtschelding van 250 miljard euro aan schulden geeft. Een tweede voorstel is zo mogelijk nog avontuurlijker. Het komt dan ook uit de koker van Yanis Varoufakis, de Griekse exminister van Financiën: de creatie van een tweede munt voor intern gebruik naast de euro. Deze ‘minibot’, op basis van kortlopend schuldpapier, kan bijvoorbeeld dienen om ambtenaren te betalen. Allemaal buiten de ECB om. Griekenland durfde niet, Italië straks wel?
Er zit nog meer aan te komen dat voor spanningen tussen Italië en de EU kan zorgen. Zo eisen de twee partijen een onmiddellijk einde aan de sancties tegen Rusland. En willen ze het aantal migranten in Italië drastisch verminderen. Concrete plannen zijn nog niet bekend maar het is duidelijk dat ook daarbij ‘Italy First’ zal gelden, voor of tegen Europese afspraken.