“China is een speeltuin voor ingenieurs”
De Bocholtse wortels zitten er nog diep in bij mij. Ik voel me daar thuis, wat niet wil zeggen dat ik niet graag in Shanghai ben
Wim Ceyssens
BOCHOLT/SHANGHAI - Shanghai, en heel China bij uitbreiding, noemt Wim Ceyssens een speeltuin voor hem als industrieel ingenieur. “Ook al is het de afgelopen twee jaar wat minder, hier blijven ze aan een hoog tempo fabrieken bouwen. Indrukwekkend. Ongelooflijk hoeveel investeringen er hier in de laatste 25 jaar zijn gedaan. In België krijg je nauwelijks kansen om aan bedrijven van zo’n omvang mee te werken.” Ondanks dat hij na 18 jaar nog niet uitgespeeld is, klinkt de lokroep van zijn Bocholtse thuis steeds luider. Zeker nu zijn oudste zoon Luka binnen enkele maanden Shanghai inruilt voor een plek aan de Leuvense universiteit. “Bij het afscheid ga ik huilen.”
Al 28 jaar, waarvan 18 vast in China, werkt Wim voor dezelfde werkgever die in de loop der jaren via allerhande overnames van de Belgische Boerenbond (Aveve) in de Vincigroep is beland. “Het gaat om de grootste constructiegroep ter wereld, als we China niet meerekenen”, vertelt Wim. “Binnen Vinci maakt ons bedrijf met hoofdkantoor in Shanghai deel uit van de Actemiumbrand. Wij hebben een sterke reputatie opgebouwd in de studie, realisatie en ondersteuning van industriële processen, zowel mechanisch als elektrisch. Je vindt ons voornamelijk in de voedings- en farmaindustrie. Als engineering manager ben ik verantwoordelijk voor de technische ontwikkelingen en uitvoering van onze projecten. We werken hoofdzakelijk voor multinationals. Vorig jaar nog hebben wij de nieuwe fabriek van Ferrero - die van de Rochers - opgeleverd. Ook voor Janssen Pharmaceutica (nu Johnson & Johnson) hebben wij een nieuwe vestiging gebouwd in Xian. Zulke projecten nemen meestal twee jaar in beslag en er is tien tot vijftien miljoen euro mee gemoeid.”
Hoe valt dat mee: wonen in de grootste stad van China?
“Wij wonen op twintig minuten rijden van het centrum of tien minuten zonder de gebruikelijke files. Het zal je misschien verbazen, maar wij wonen in een laagbouw: een duplex op de derde en vierde verdieping. Dat is relatief laag. Zeker voor hier. Het stadscentrum bezoeken wij nog maar zelden. We hebben in die 18 jaar dat we hier wonen alles wel gezien.”
Op de foto’s is precies luchtvervuiling te merken. Dat blijft nog altijd een groot probleem in China?
“Het ligt inderdaad niet aan de fotograaf dat de achtergrond onscherp is. Al enkele dagen waait het nauwelijks en dan heeft de vervuiling vrij spel. De afgelopen twee jaar is de kwaliteit nochtans verbeterd. Vroeger waren er dagen dat de kinderen niet buiten konden spelen of werd er gewaarschuwd om niet te sporten. Het is beter nu, maar nog niet optimaal. Er zijn intussen verschillende fabrieken gesloten en de richtlijnen werden verstrengd. Buitenlanders halen luchtvervuiling ook dikwijls aan als reden voor hun terugkeer. De Chinezen zelf klagen er ook over waardoor er nu maatregelen worden genomen.”
Je woont in Shanghai met je Chinese vrouw en drie zonen. Zijn de kinderen oosters of westers opgevoed?
“Westers. Ze volgen les aan een Engelstalige school. Dat is een bewuste keuze. Dat Shanghai een heel internationale stad is helpt ook. In tegenstelling tot mezelf spreken ze wel Mandarijns. Dat is een taal die je moet leren. Die pik je niet zomaar op. De oudste spreekt en schrijft ook vlot Nederlands. De andere twee wat minder, maar ze verstaan het wel. Ze hebben de Belgische nationaliteit. Chinezen kunnen niet over een dubbele nationaliteit beschikken.”
Iets anders: dit gesprek lukte niet via Whatsapp. Censuur?
“Dat is officieel geblokkeerd in China net zoals YouTube, Facebook en Twitter. Via vpnlijnen is het wel mogelijk om dergelijke apps te gebruiken. Hier hebben ze andere apps zoals WeChat. Je kunt er veel meer mee. Zelfs vliegtuigtickets kopen, inchecken voor vliegreizen of een taxi bestellen via de lokale Uber (Didi). Alles via de telefoon. En betalen al helemaal. De modale Chinees heeft nauwelijks nog geld op zak. Zelfs in de kleinste restaurants kan je via WeChat betalen. Een QR-code scannen en het is geregeld. De Chinezen staan veel verder dan de Europeanen. Volgens mij voor een groot deel te danken aan Alibaba-oprichter Jack Ma. Hij ondersteunt deze applicaties.”
Toch is het beter om het in China niet te hebben over een onafhankelijk Tibet of Taiwan?
“Absoluut. Taiwan zien ze niet als een apart land, maar als een provincie. Net zoals Tibet. Ze zijn erg nationalistisch en zijn trots op hun land. Internetpagina’s en tvprogramma’s over dit thema worden gecensureerd. Dat gebeurt wel meer en zelfs bij programma’s waarvan je het niet zou verwachten. De finale van het songfestival is niet uitgezonden omdat er tatoeages, regenboogvlaggen en een homokoppel te zien waren. Dat kan blijkbaar niet. Als ik CNN kijk, gebeurt het eveneens regelmatig dat het beeld en het geluid plots verdwijnen als er wat verschijnt dat de overheid niet bevalt.”
Onlangs is president Xi Jinping herkozen. Hij heeft zelfs een aanpassing laten aanbrengen dat hij langer aan de macht kan blijven. Een goede zaak?
“Er zijn voor- en tegenstanders. Ik zit er een beetje tussenin. Momenteel gaat het hier goed en zijn er geen problemen. We zullen zien. Mijn vrouw is een voorstander omdat zij ziet dat het leven voor de modale Chinees er nog altijd op vooruitgaat.”
De Chinese economie boomt nu al jaren aan een stuk. Is er nog veel armoede?
“In Shanghai kom ik daar niet veel mee in aanraking. In het binnenland is dat anders. Maar iedereen heeft hier voldoende te eten. De middenklasse is enorm gegroeid. Vroeger was het ondenkbaar dat nagenoeg elke Chinees een auto zou kopen. Ik ben in Afrika geweest. Daar is er nog echte armoede. Hier is het zeker niet hetzelfde, zelfs niet in de rurale gebieden.”
Shanghai valt vandaag nauwelijks nog te vergelijken met de stad uit uw beginperiode?
“Toen ik hier in ’95 voor het eerst kwam, was er bijna niks. Het kostte me vier uur om van de luchthaven naar de volgende stad te rijden. Nu is dat minder dan een uur. Alles gaat hier enorm snel. Voor mij als ingenieur is China een grote speeltuin vol met uitdagingen. Er zijn ongelooflijk veel interessante projecten.”
Ze halen Europa in?
“Ze halen Europa niet alleen in, maar nemen zelfs een voorsprong. Een simpel voorbeeld: ik rij nu met een Chinese wagen. Een Trumpchi, jawel. Die is kwalitatief dik in orde. Een SUV uitgerust met lederen zetels, overal camera’s, enzovoort. En dat allemaal voor 25.000 euro. Tot voor enkele jaren ondenkbaar. In korte tijd hebben ze grote sprongen gemaakt. Kijk maar naar de aanleg van autosnelwegen, luchthavens en het treinverkeer. Alles is topkwaliteit met de meest moderne technieken.”
Moeten we schrik krijgen van China?
“Ik zou er eerder een voorbeeld aan willen nemen. De modale Chinees heeft de laatste 20 jaar keihard gewerkt om zijn levensstandaard en zijn familie op te vijzelen en is daar wonderwel in geslaagd. Geen geklaag over te hard werken, te veel uren en stress, maar wel er keihard voor gaan.”
Zien wij u nog terug in Bocholt?
“Zeker. Mijn gezin en ik komen twee keer per jaar naar thuis en logeren dan bij mijn moeder. Het is de bedoeling om ons er in de toekomst ook te settelen. Bijvoorbeeld over vier jaar wanneer de jongste 18 is en zijn secundair onderwijs afgerond heeft. De Bocholtse wortels zitten er nog diep in bij mij. Ik voel me daar thuis, wat niet wil zeggen dat ik niet graag in Shanghai ben.”
Shanghai versus Bocholt. Van een miljoenenstad naar een gemeente met amper 12.500 inwoners: geen te grote stap voor uw gezin?
”De overgang gaat niet te groot zijn. Bovendien hebben wij een eigen huis in Bocholt. De kinderen gaan dan al naar de universiteit of zijn afgestudeerd. We komen jaarlijks al twee kee terug en we weten allen heel goed hoe het leven eraan toe gaat in Bocholt en wat het verschil is met Shanghai. Vooral mijn vrouw zal een effortke moeten doen, maar ze is al vaak en gedurende langere periodes in Limburg geweest. Ze komt trouwens uit een relatief kleine stad dichtbij Peking. Natuurlijk zal het een aanpassing zijn, maar we denken positief.”