Boosaardige en vriendelijke trollen

Een warenhuisketen heeft laatst nog de namen van de groenten gewijzigd om ze voor de kinderen smakelijker te maken: ‘drakentanden’ voor witloof bijvoorbeeld en ‘trollenknotsen’ voor courgettes. (10 april 2018) De trollen, met of zonder knotsen, belagen een mens vanuit verschillende werelden, die van de fantasie en die van het internet. Zijn het dezelfde?

Je hebt ten eerste de vreemde wezentjes, groot of klein, vriendelijk of vijandig, in elk geval lelijk, die uit de Scandinavische mythologie stammen. Ze zitten in games en strips en bordspellen en doen een beetje denken aan de kabouters uit onze eigen sprookjes, de mannetjes van Sneeuwwitje, de wezens die zich in onze tuinen geïnstalleerd hebben.

Die trollen zijn via de Britse schrijver Tolkien met zijn ‘In de ban van de ring’ en de Harry Pottter-boeken in het Nederlands binnengeslopen. In 1988 streek zelfs een stokoude trollenkoning neer in het sprookjesbos in de Efteling. De fantasie-trollen zitten ook in het carnaval, in Halloween, je kunt ze niet ontwijken.

De tweede soort zit niet in de verbeelding, maar is echt. Een eenvoudig voorbeeld: toen in augustus 2010 in Stavelot een 16-jarige meisje werd vermoord, richtten haar vriendinnen op Facebook een rouwpagina op. Trollen vonden er niets beter op dan die pagina te bekladden, foto’s te vervalsen en pedofilie te bepleiten. Russische trollen probeerden vanaf 2015 vanuit ‘trollenfabrieken’ met verzonnen berichten de Amerikaanse verkiezingen te manipuleren. Hadden ze ook de hand in de Brexit-verkiezingen? Alle westerse landen zitten met de handen in het haar. De trollen knagen aan de democratie. Hoe kunnen we ons daartegen wapenen?