“Francken is politiek verantwoordelijk voor gesjoemel met visa”
Eerder al kritiek op ontransparante systeem
BRUSSEL - Theo Francken (N-VA) kan tevreden zijn dat hij staatssecretaris af is. Anders hadden vandaag in het parlement bijna alle politieke partijen om zijn ontslag gevraagd. Ook voor Nahima Lanjri, de migratiespecialiste van CD&V, is hij politiek verantwoordelijk voor het vermoedelijke gesjoemel met humanitaire visa.
De reportage van het VRT-programma Pano over de handel in humanitaire visa voor Syrische christenen blijft nazinderen. Vooral het feit dat de persoon die verdacht wordt van de handel rechtstreeks contact had met het kabinet, is vreemd.
De lijsten voor wie in aanmerking kwam voor een visum werden op- gesteld door het kabinet van Francken. Later werden ze gecontroleerd door de Dienst Vreemdelingenzaken, maar die zorgde alleen dat het aspect veiligheid in orde was. Francken besliste zelf wie een humanitair visum kreeg, die bevoegdheid had hij ook. Verschillende instanties pleiten voor meer transparantie.
BRUSSEL - Theo Francken (N-VA) is geen staatssecretaris meer en kan die post dus ook niet meer verliezen. Anders zou er als gevolg van het gerechtelijk onderzoek naar de vermoedelijke handel in humanitaire visa door een Mechels N-VA-gemeenteraadslid, volop om zijn ontslag worden gevraagd. Nahima Lanjri (CD&V), Kristof Calvo (Groen) en Monica De Coninck (sp.a) wijzen naar Francken als de politiek verantwoordelijke. Maar ook allerlei instanties die rond migratie werken, hebben - off the record - kritiek op de manier waarop Francken dit systeem gebruikte. In 2017 en 2018 kregen 10 keer zo veel mensen zo’n visum dan in 2014.
Het systeem van humanitaire visa is onder Francken enorm toegenomen, ontploft zeg maar. In de periode 20112014 werden er een 200-tal per jaar toegekend. Maggie De Block (Open Vld) was daar indertijd zuinig mee. Haar opvolger Francken dacht daar anders over. Hij werd staatssecretaris eind 2014 en in 2015 werden al 844 visa uitgereikt, in 2016 1.182 en in 2017 al 2.361, tien keer zoveel als onder De Block. Ook in 2018 waren er dat nog 2.174, zo blijkt uit cijfers van Migratiecentrum Myria. Die gingen voor het grootste deel naar Syriërs, in 2017 ging het om 80 procent, in 2018 om 70 procent.
Op het verlenen van de visa is kritiek, omdat dit een systeem is dat het beslissingsrecht van wie wel en wie binnen mag in handen legt van een politicus in plaats van dit over te laten aan de neutrale administratie. Een politicus dicht zichzelf zo in elk geval veel macht toe. Francken pakte ook graag uit met de cijfers om aan te tonen dat zijn migratiebeleid menselijk was. De lijsten voor wie er allemaal in aanmerking kwam voor een humanitair visum, werden opgesteld door het kabinet van exstaatssecretaris Theo Francken (N-VA) en passeerden via één kabinetsmedewerkster met een batterij aan universitaire diploma’s, van arabistiek over archeologie tot criminologie. Dat ze wel eens gesignaleerd werd in het gezelschap van Melikan Kucam, het N-VA-gemeenteraadslid uit Mechelen dat de handel op poten zou hebben gezet, is gênant, maar op zich ook niet verwonderlijk. Mensen van dezelfde politieke partij eten wel vaker samen. Ze voelt zich nu naar verluidt bedrogen door Kucam. Maar dat die man– die intussen geschorst is door N-VA – rechtstreeks met zijn eigen lijst bij het kabinet van Francken kon aankloppen, is vreemd. Francken is altijd fel van leer getrokken tegen mensenhandelaars, maar nu zijn de visa die hij heeft uitgereikt, zelf het onderwerp van onderzoek naar mensenhandel. De staatssecretaris voelt zich verraden en bleef dinsdagavond - even - weg van Twitter. Het feit dat hij de geruchten wel had gehoord, maar niet zelf naar de politie is gestapt, zou hij - als hij nog in functie was zeer moeilijk uitgelegd krijgen.
Tussenpersonen
“Wij werken alleen met betrouwbare organisaties zoals de VNvluchtelingenorganisatie”, reageert huidig minister van Asiel en Migratie Maggie De Block (Open Vld). “Ook individuele personen mogen een aanvraag indienen, maar die zullen in hoogst uitzonderlijke situaties worden toegekend. De poort via schimmige tussenpersonen hebben we gesloten.” Of de uitgereikte visa opnieuw onder de loep worden genomen? “Daarover is nog niets beslist”. Fedasil, de federale overheidsdienst voor opvang, is intussen ook gecontacteerd door het parket. “Wij kregen die lijsten met namen gewoon door van het kabinet van Francken”, zegt Mieke Candaele, woordvoerder van Fedasil. “Daar regelden we dan de opvang voor. Niet alle mensen werden trouwens door ons opgevangen. Sommigen werden ook door familie of hun gemeenschap geholpen, maar hoeveel er dat waren, weten wij niet. Daar hadden wij geen zicht op. Wij vonden die manier van werken niet heel transparant.” Fedasil is nu een rapport aan het opstellen voor het parket. “Over die visa besliste de staatssecretaris, wij zorgden alleen dat de veiligheidscontrole in orde was”, zegt de woordvoerder van de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ).
Politiek verantwoordelijk
“Francken is in elk geval verantwoordelijk voor zijn beleid”, zegt Nahima Lanjri, migratiespecialiste van CD&V. “De criteria voor die humanitaire visa moeten duidelijker. Daar dring ik al sinds 2015 op aan. Die moeten niet in een wet, want dan kan je niet meer inspelen op de specifieke noden. Maar het is wel wenselijk om een bepaalde lijn aan te houden.” Zowel Maggie De Block (Open Vld) als Theo Francken (N-VA) hebben zich burgerlijke partij gesteld.