Wat nu, Britten?
LONDEN - Met de vertrouwensstemming op zak kan May opnieuw op zoek naar een uitweg uit de Brexit-chaos. Maandag wordt ze weer in het Lagerhuis verwacht met een Plan-B. Gisteren kondigde ze overleg aan met de leiders van de overige partijen. Vanuit de Europese hoofdsteden klonk intussen de alsmaar ongeduldiger vraag: Wat willen jullie, Britten? In de Britse mist zijn echter enkel de contouren te zien van een handvol scenario’s.
1. NO DEAL
Zonder verdere stappen ‘valt’ het Verenigd Koninkrijk op 29 maart zonder afspraken uit de Europese Unie. Dat is de afloop waarop de EU en ook ons land zich meer dan ooit voorbereiden. Het is het rampscenario dat niemand wil – behalve de radicale Brexiteers. Hoe kan het in de resterende tien weken voorkomen worden? Het initiatief moet uit Brussel komen, luidt het in Groot-Brittannië: met “redelijke” Europese compromisvoorstellen voor een akkoord dat wel aanvaardbaar is, en dan met name zonder de Noord-Ierse backstop. Nee, nu is het aan de Britten om eindelijk duidelijk te maken wat ze dan wel willen, klinkt het in Brussel en de andere EU-hoofdsteden.
2. ONDERHANDELEN?
Dus toch weer onderhandelen? Europese leiders benadrukten de voorbije dagen dat het akkoord niet opengebroken wordt. Tegelijk klinkt er bereidheid binnen de Europese Unie om weer te gaan praten met de Britten, zeker om de no-deal te vermijden. Maar praten met wie? Theresa May overleefde gisteren dan wel de motie van wantrouwen, maar ze is zo vernederd dat ze eigenlijk geen geloofwaardig onderhandelingsmandaat meer heeft. En onderhandelen waarover? Eerst moet de mist van verwarring aan de andere kant van het Kanaal maar eens optrekken. De Britten moeten intern hun zaken op orde krijgen.
3. UITSTEL?
Praten kost tijd. En dus is uitstel van de Brexit wellicht onvermijdelijk. Als de Britse regering meer tijd zou vragen, lijken de EU-landen daar geen obstakels tegen op te zullen werpen. De Times meldde gisteren dat Parijs en Berlijn bereid zijn de Brexit tot eind 2020 op te schuiven. Er is dan wel het juridische probleem van de Europese verkiezingen eind mei waar de Britten niet meer aan meedoen. Een beperkter uitstel is wellicht logischer. De vraag is of de Britten zelf wel uitstel vragen. May hield gisteren koppig vol dat de Brexit op 29 maart is. En uitstel waarvoor? Heel vaag in de Brexit-nevel doemt de mogelijkheid op van een tweede referendum.
4. REFERENDUM BIS?
Gisteren outte een groep van 70 Labour-parlementsleden zich als voorstanders van een nieuwe volksraadpleging. In het Lagerhuis zouden er zo’n 100 voorstanders van een people’s vote zijn. Maar er zijn ook veel tegenstanders, die vinden dat het annuleren van het eerste referendum het vertrouwen in de democratie schaadt op een moment dat dat vertrouwen bij veel mensen (en vooral Brexitstemmers) toch al niet groot is. Voorstanders argumenteren dat de huidige chaos bewijst hoe de Brexiteers het Britse volk in de referendumcampagne om de tuin geleid hebben. Of het tweede referendum er komt, is dus zeer onduidelijk. Maar dat is eigenlijk alles in dit Brexitverhaal.