“Halve ui op nachtkastje helpt tegen verkoudheid”
FACT
‘Ben je ziek? Leg dan een halve ajuin op het nachtkastje. Dan ben je er sneller vanaf!’, adviseerde een vriendin me vorige week.
CHECK
Het bekende grootmoedersmiddeltje tegen een verstopte neus is nog altijd populair. Een halve rauwe ui op het nachtkastje tijdens het slapen zou de neus ontstoppen en toelaten om vrijer te ademen. De ui zou ook de duur van de verkoudheid inkorten. Deze geneeskrachtige eigenschappen worden toegeschreven aan het feit dat uien zwavelhoudende essentiële oliën vrijmaken wanneer ze worden doorgesneden, ter bescherming van de plant tegen de agressie die ze ondergaat. Na opensnijden scheidt de ui deze onzichtbare vluchtige oliedruppeltjes nog enkele uren af. Aan essentiële oliën worden allerhande geneeskrachtige eigenschappen toegedicht (het is de basis van aromatherapie), waarvan geen enkel effect duidelijk bewezen is. Zo zouden de olien uit een doorgesneden ui de lucht zuiveren van bacteriën en virussen en het ademhalen vergemakkelijken. Een variant hierop, maar nog eigenaardiger, zijn stukken ui in je sokken stoppen ter bescherming tegen griep en om het bloed te zuiveren. Hoe je die sokken dan moet dragen, is me wel een raadsel.
Waar komt dit verhaal vandaan? Vooraleer men iets afwist van virussen en bacteriën, dacht men dat onzuivere lucht (miasma) de oorzaak was van vele ziekten. Sinds de oudheid werden middelen als uien en knoflook gebruikt om lucht te zuiveren in de hoop om kwalijke dampen te verdrijven die gevreesde ziekten zouden veroorzaken. Vandaag weten we dat dit niet klopt en dat uien of andere planten op een nachtkastje geen ziektekiemen uit de lucht halen.
Uien zijn, zoals knoflook, wel rijk aan zwavelhoudende essentiële oliën, maar het effect van deze stoffen op de gevolgen van verkoudheden werd tot nog toe nooit op wetenschappelijke wijze aangetoond. In een overzichtsstudie uitgevoerd in 2018 werden studies verzameld die gezondheidsvoordelen toeschrijven aan uien. Uien werden al beschreven als middel tegen diabetes, tegen een verhoogd cholesterolgehalte, als bloeddrukverlager, pijnstiller en antibioticum,… Al deze beweringen blijken vooral te steunen op anekdotes zonder degelijk wetenschappelijk onderzoek. In een ander artikel gingen onderzoekers de wetenschappelijke waarde na van andere veelgebruikte middelen tegen verkoudheden. Middelen als knoflook, vitamine C, homeopathie, vitamine D en diverse plantenextracten hebben evenmin enig bewezen effect. Wie stellig beweert dat het wél werkt, moet beseffen dat verkoudheden altijd vanzelf overgaan. Je hoeft daar zelfs niets voor te doen.