Hoe het panturkisme onze verkiezingen infiltreerde

Een week geleden werd Yasin Gül, kandidaat op de Limburgse CD&V-lijst, uit de partij gezet omdat hij in een filmpje zijn sympathie voor de Grijze Wolven liet blijken. “Compleet van de pot gerukt”, vindt de Turkse gemeenschap. Maar hoe gevaarlijk en gewelddadig zijn de Grijze Wolven echt?

Tot op heden actief

“Ook het imago van het gewelddadige bendegedrag van toen leeft nog steeds, ze worden er nog altijd mee geassocieerd. Maar is dat helemaal onterecht? Ik vind van niet”, zegt de Nederlandse politieke analist en Turkijekenner Joost Lagendijk, die tot voor kort door zijn kritische stem Turkije 2,5 jaar lang niet meer binnen mocht. “Hun optreden nu is behoorlijk gematigd tegenover toen, maar hun ideologie blijft in de ogen van vele Vlamingen en seculiere Turken bijzonder nationalistisch, radicaal en extremistisch.”

“In Turkije en in West-Europa zijn er wel nog actieve bendes, zeker niet zo grootschalig als vroeger weliswaar”, vertelt Mehmet Köksal. “Geweld en intimidatie komen nog zeker voor, voornamelijk gericht op zogenaamde landverraders. Dat wil zeggen: alevieten, andersdenkende Turken of Koerdische of Armeense minderheden.”

“Turkije boven alles”

Turks nationalisme

Waarom slaat deze ideologie aan in Europa? “De eerste Turkse migranten kwamen niet uit grote metropolen als Istanboel en Izmir, maar uit rurale gebieden waar veel armoede en ongeletterdheid heersten”, vertelt Mehmet. “In Europa verliep de integratie moeizaam. De Turken kregen heimwee en kwamen in feite in een soort identitaire malaise terecht, waardoor ze vatbaarder waren voor de ideeën van het Turks nationalisme.”

“Nationalisme, dat is een fact of life voor veel Turken. Het is omnipresent, het is wijdverspreid en het zit ingebakken in hun samenleving. Je zult overal Turkse vlaggen zien wapperen en folkloristische liederen en gedichten horen. Je zult de facto heel weinig Turken tegenkomen die niet trots zijn op hun land, het merendeel is bijzonder chauvinistisch. De ultranationalistische visie van de Grijze Wolven gaat echter nog veel verder, zélfs voor seculiere Turken. Het gaat over het ontkennen van de Armeense

“Anderzijds is de ultranationalistische retoriek van de Grijze Wolven, en bij uitbreiding de MHP, veel radicaler, vijandiger en scherper dan die van Erdogan. Het kan zich ontladen in haat tegenover Koerden en andersgelovigen. Turkije en de Turken boven alles, in feite”, zegt Rochtus.

“Keer de rollen om en stel je nu eens voor dat een Vlaamse politicus plots met de vlag van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) zou zwaaien. Kun je je voorstellen wat voor commotie dit zou teweegbrengen? Wij beschouwen dat niet als folklore, omdat we goed genoeg weten waartoe dit in de jaren 30 geleid heeft. De Turken hebben nooit afgerekend met het geweld in hun geschiedenis. Ze zien er de gevoeligheden niet in en dat is problematisch. Zeker als het gaat over Vlaamse politici die zich daar openlijk mee associëren.”

Geheime agenda

Stamcafés voor Wolven

En zo circuleren vandaag de spraakmakende beelden van onder andere Yasin Gül, kandidaat op de Limburgse CD&V-lijst voor het Vlaams Parlement. Daarop is te zien hoe hij met gelijkgezinden in een Ülkü Ocagi zit, een soort stamcafé voor Grijze

Volgens Joost Lagendijk is het dan ook cruciaal dat partijleden en -leiders hun verantwoordelijkheid nemen en zich vragen stellen bij kandidaten als Gül. “Bij zulke uitingen moet je je afvragen wat de eigenlijke bedoelingen zijn van een kandidaat. Daarbij valt niet uit te sluiten dat de politicus in kwestie een min of meer geheime agenda heeft, die hij misschien als geheel wil doen aannemen in de partij. Je zou moeten vragen aan de kandidaat om zich volledig te distantiëren van de ideologie van Grijze Wolven. Als er gestemd wordt over iets, zoals bijvoorbeeld de Armeense genocide, zou het anders kunnen dat kandidaten als Gül zich gaan verweren. De ideeen die zij aanhangen, gaan ze verder blijven verdedigen.”

Van de pot gerukt

Yasin Gül mag zijn ambt als onafhankelijke schepen ondanks de heisa wel blijven uitoefenen. Zelf wil hij geen commentaar geven, maar het merendeel van de Limburgse Turken is het er unaniem over eens: “Wat Gül overkomt, is een pure moddercampagne. Het is niets meer dan een vuil politiek spel, dat zijn opposanten ten goede komt voor de verkiezingen”, zegt de Genkse Hakan Celiköz, bestuurslid bij de Turkse Unie, die zichzelf als een chauvinist en een Turkse nationalist omschrijft, niet als een Grijze Wolf. “Dit verdient Gül niet. Als je oude koeien uit de sloot wil halen, kun je evengoed foto’s van Zuhal Demir (N-VA) in vraag stellen. Zij dweept met de Koerdische PKK die - in tegenstelling tot de Grijze Wolven - wel een erkende internationale terreurbeweging is. Maar geen haan die daarnaar kraait.” Volgens Hakan en vele anderen is de discussie over Gül compleet van de pot gerukt. “Het klopt dat hij daar een lied zong dat oorspronkelijk een politieke connotatie had. Ondertussen is het niets meer dan folklore. Mijn kinderen zingen het ook gewoon mee.”

En de wolvengroet? “Die wordt onterecht vergeleken met de Hitlergroet. Het symboliseert niet de identiteit van de MHP of Grijze Wolven. Het verwijst naar de Turk, net zoals de leeuw de Vlamingen symboliseert, en de haan Wallonië. It’s as simple as that.”