“Haat ingegeven door angst”

Waarom zorgt Anuna De Wever voor zoveel polarisatie?

Anuna De Wever (18) wordt bedreigd op Pukkelpop. Tegelijk worden er kaarsjes gebrand voor de komst van een orkaan terwijl haar collega-activiste Greta Thunberg (15) de oceaan overvaart. Waarom zijn we zo hard voor die twee meisjes?

“Al zijn het nog maar tieners, ze hebben zich met hun boodschap in de media gewerkt. Dus moeten ze ermee om kunnen dat ze kritiek krijgen”, zegt moraalfilosoof Patrick Loobuyck (UAntwerpen). “Maar dan wel met tegenargumenten. Dat ze bedreigd en belaagd worden, dat gaat erover.” Volgens Loobuyck ligt de oorzaak van de verwensingen en zelfs doodsbedreigingen voor de jonge klimaatactivistes bij een angstreflex. “Mogen we nog wel onszelf zijn? Mogen we nog Vlaming zijn in Vlaanderen? Dat vragen de tegenstanders van klimaatmaatregelen zich af. Ze hebben het gevoel dat hun levensstijl onder druk komt te staan. Geen vlees meer mogen eten, niet meer met de auto mogen rijden, niet meer op reis mogen... En ze vragen zich af wie zal moeten betalen als er maatregelen genomen worden.” “Die tegenkanting is dezelfde die ook rokers hebben en wat wij in de psychologie cognitieve dissonantie noemen”, zegt Frank Van Overwalle, sociaal psycholoog aan de VUB. “Ze weten dat roken ongezond is maar zijn zich daar liever niet van bewust. Over het klimaat bestaat hetzelfde wetenschappelijk bewijs, maar het is geen aangenaam besef.”

Links-rechts

De anonimiteit van sociale media maakt de reacties nog heviger, zegt Loobuyck, al is de gevoeligheid van het thema zelfs op familiefeesten voelbaar. “Als iemand aangeeft vegetariër te zijn, voelen vleeseters zich meteen in het defensief gedrongen. Het is een links-rechtsdiscussie geworden: beide kampen bekijken elkaar als moreel slecht. Er wordt gezwaaid met zware woorden als ‘aan de verkeerde kant van de geschiedenis staan’. En daardoor ontaardt de discussie soms.”

Van Overwalle ziet nog een andere reden voor de felheid van de reacties. “Dat is het gevolg van hoe Anuna en Greta hun boodschap brengen. Ze zeggen wat er moet gebeuren en dat het nú moet. Tegen zo’n hevigheid gaan mensen hevig in.”