Onderzoek UHasselt: transgenders krijgen minder pensioen dan mannen
“Sneller ongepaste vragen bij sollicitatie”
HASSELT/MAASMECHELEN - Net als vrouwen lopen transgenders het risico om (veel) minder pensioen te krijgen dan mannen. Dat blijkt uit onderzoek van de Maasmechelse rechtenstudente Moira Blascetta (24) aan de UHasselt. “Omdat ze soms moeten thuisblijven door de hormoontherapie en de operaties, door onbegrip van werkgevers of gewoon omdat ze nog met zichzelf worstelen”, klinkt het.
Aanvankelijk wilde ze met haar masterproef aan de Universiteit Hasselt in het verschil tussen pensioenen van mannen en vrouwen duiken. “Maar tijdens mijn voorbereidend onderzoek bleek dat de antidiscriminatiewet - die moet zorgen voor gelijkheid tussen mannen en vrouwen - uitgebreid was naar transgenders. Vandaar dat ik, na overleg, gefocust heb op die doelgroep”, verduidelijkt juriste Moira Blascetta, die eind augustus aan de slag gaat bij Argus Advocaten in Hasselt.
Voor haar proefschrift heeft ze dankbaar gebruikgemaakt van de ervaringen van haar neef Christian en zijn vrienden in de transgendergemeenschap. “Hij bracht me in contact met een aantal transgenders. Ik vroeg aan hen of zij het gevoel hebben dat hun pensioen lager gaat zijn dan dat van de ‘standaard man’. Een overtuigend antwoord konden ze daar nog niet op geven, omdat de meeste transgenders nog lang niet aan hun pensioen zijn. Maar als we dan kijken hoe het bij de vrouwen zit, is die verwachting er zeker.”
Hormoontherapie
Waarom? “Bij vrouwen is dat vooral door de zorgkloof en de loonsongelijkheid. Vrouwen gaan sneller parttime werken om voor de kinderen of de ouders te zorgen, ze hebben vaak ook slechter betaalde jobs. Bij transgenders heb je eenzelfde fenomeen, want ook hun loopbaan wordt meer onderbroken. Omdat de hormoontherapie zeer ingrijpend is, hoorde ik van verschillende mensen. En door de operaties natuurlijk. Daarnaast vinden ze ook moeilijker werk, want niet iedereen staat er voor open. De job behouden, is een volgend probleem. Of ook: de baan willen behouden. Want doe je werk maar eens als je omgeving je voortdurend scheef bekijkt.” Enig idee hoeveel het verschil in pensioen gaat bedragen? “Bij transgenders kan je dat nog niet zeggen, omdat de meesten nog niet de pensioenleeftijd hebben. Bij een vrouw ligt het gemiddeld toch zo’n 500 euro lager.”
Toilet
Blascetta legt het probleem niet alleen bloot, ze heeft ook een aantal oplossingen of aanbevelingen op papier gezet om die nieuwe pensioenkloof ongedaan te maken. “Een suggestie voor de overheid: zodra iemand een geslachtswijziging in de identiteitspapieren aanvraagt, moet dat automatisch ook gebeuren voor de diploma’s. Want als de transgenders gaan solliciteren en ze moeten hun diploma voorleggen, dan ziet een werkgever al dat de naam verschilt. En dan zit je meteen met die moeilijke vraag: hoe komt dat?”
Op de personeelsdienst ziet Blascetta het vooral heel praktisch. “Door bijvoorbeeld te aanvaarden dat iemand opeens een rok draagt als uniform en niet verplicht een broek te laten aantrekken. Of gewoon door het niet te verbieden dat een transgender naar een toilet voor vrouwen gaat of omgekeerd. Ook door samen met de persoon in kwestie naar de collega’s te stappen en duidelijk te maken dat pestgedrag niet getolereerd wordt. Als maatschappij kan je vooral meer begrip tonen, ook al snap je het zelf niet altijd. Voor de transgendergemeenschap zelf is het misschien niet slecht dat ze elkaar nog meer proberen te informeren: ‘Die hormoonkuur deed dit of dat met me, probeer je werkgever te vragen of je op die dagen vrij mag nemen.’”
Geslacht X
En dan heeft Blascetta het nog over het geslacht X. “Ik heb onze situatie vergeleken met een aantal andere landen. Frankrijk zit zowat in onze situatie. In Duitsland staan ze verder door het geslacht van de identiteitskaart weg te laten. Op die manier wordt er tijdens sollicitaties puur geoordeeld op basis van wie er voor je zit. In Malta gingen ze nog een stap verder en is recent het geslacht X goedgekeurd. Dus je moet niet kiezen: man, vrouw, transgender... Gewoon zoals jij je voelt.”
Ook voor vrouwen en hun pensioen heeft de Maasmechelse juriste aanbevelingen opgesteld in haar masterproef. “Dat moet al heel vroeg beginnen, door kinderen in de lagere school duidelijk te maken dat er geen jobs zijn die alleen voor vrouwen of alleen voor mannen zijn. Alles kan. Kinderzorg moet goedkoper worden zodat moeders sneller fulltime kunnen werken. De loonkloof moet ook gelijkgetrokken worden, want nu blijven mama’s sneller thuis omdat hun man meer verdient.” “Natuurlijk sta ik op mijn leeftijd nog niet echt stil bij mijn pensioen, maar ik merk toch bij vrienden dat die problemen er zijn”, knikt Christian (24), de neef van Moira Blascetta. “De hormoontherapie is ingrijpend, je bent sneller moe en je verliest kracht. Tegelijk is het ook niet evident om als transgender te gaan solliciteren. Zelf voel ik me tegelijk mannelijk en vrouwelijk, ik zit ergens in het midden. Ook dat moet kunnen. Maar ik moet zeggen dat mijn baas en collega’s veel begrip tonen. Dat is jammer genoeg niet altijd het geval. Ik ken redelijk wat transgendervrouwen, die dus de transitie maakten van man naar vrouw. Van hen weet ik dat het niet altijd makkelijk is om werk te vinden, of ze krijgen te maken met seksuele intimidatie en ongepaste vragen op de werkvloer. Sommigen hebben zelfs twee tot drie jaar moeten zoeken naar een job. Via telefoon of mail klonk het allemaal goed, tot ze dan daar zelf voor de werkgever zaten. Opeens was er net iemand anders of kwamen er vragen die je niet stelt. Je vraagt toch normaal niet aan een man of vrouw: ‘wat heb je tussen de benen?’ Toch kregen vrienden van mij die opmerking. In de maatschappij merk ik ook dat mensen sneller op je neerkijken als je je als man vrouwelijker gedraagt, terwijl het bijna geprezen wordt als je je als vrouw mannelijker voordoet. Al moet ik zeggen dat we toch al ver staan in België. Nu die aanbevelingen van Moira nog volgen”, lacht Christian.
Een suggestie voor de overheid: zodra iemand een geslachtswijziging in de identiteitspapieren aanvraagt, moet dat automatisch ook gebeuren voor de diploma’s
Moira BLASCETTA
Juriste