Een jaar werk en 40.000 euro kosten... en dan wordt kunstwerk verbrand
Wie de carrière van Tom Herck een beetje volgt, weet dat zijn werk zelden onbesproken blijft. “Na mij worden er meestal comités opgericht”, lacht hij. Dat was zo in Sint-Truiden, waar de afbeelding van Adolf Hitler op zijn betonnen kaartenhuis in het verkeerde keelgat schoot. En dat was zo in Borgloon, waar zijn werk ‘Holy Cow’, een gekruisigde koe in polyester, volgens tegenstanders ronduit misplaatst was in de kerk van Kuttekoven.
Of ‘The Wall’ evenveel stof zal doen opwaaien op Burning Man is nog even afwachten. Op het kunstfestival dat elk jaar eind augustus uit de woestijn van Nevada verrijst, zijn ze immers al een en ander gewoon. Met zijn unieke locatie, sprookjesachtige kunstwerken en buitenaardse sfeer is Burning Man wellicht het mafste festival ter wereld (zie kader onderaan).
Zandstormen
In 2006 plaatste Jan Kriekels van de Diepenbeekse radiatorenfabrikant Jaga samen met kunstenaar Arne Quinze zijn voetafdruk op Burning Man. Dertien jaar later treedt Tom Herck in hun voetsporen. “Ik ben lang met de voorbereiding bezig geweest. Bij Burning Man waren ze meteen enthousiast over mijn voorstel, alleen dacht ik aanvankelijk met papier-maché te werken, wat gezien de mogelijkheid op zandstormen niet haalbaar was. Dus is het hout geworden. Maar om de hele logistiek vanuit België te regelen was een hele klus.” Vrijdag zijn Herck en zes kompanen op het vliegtuig gestapt met als bestemming de bloedhete Black Rock Desert in Nevada. “Van San Francisco rijden we met huurwagens naar Reno. Daar hebben we een hal gehuurd om een paar dagen te bouwen aan onze constructie.
Dan gaat alles per truck naar
Black Rock City (de nederzetting die elk jaar in de woestijn verrijst voor Burning Man, nvdr.). Van 21 tot 25 augustus hebben we tijd om alles te assembleren, voordat Burning Man van start gaat.”
Het werk waarmee Tom Herck neerstrijkt op Burning Man heet ‘The Wall’ en kun je misschien het best omschrijven als een houten paard van 8 meter hoog dat met zijn hoofd naar een 12 meter lange muur gericht is. “De muur is een verwijzing naar de muur die Donald Trump wil bouwen tussen de Verenigde Staten en Mexico”, zegt Herck. “Het paard is een piñata, symbool van Mexico.” Zo’n piñata is een figuur van papier-maché dat gevuld is met snoep of speelgoed. Op feestjes mogen kinderen er met een stok tegen slaan om de inhoud te bemachtigen. “Tijdens het festival zullen we bezoekers vragen om T-shirts af te staan om het paard kleurrijk te versieren, zoals een piñata.”
Maar het paard van Tom Herck doet onvermijdelijk ook denken aan het paard van Troje. “Sommige mensen zien migranten ook als een potentieel gevaar dat je beter niet binnenhaalt.” Cadeau of gevaar, dat laat Herck in het midden. “De inhoud van mijn paard blijft leeg. Dat mag iedereen zelf invullen. Het werk is niet pro of contra Trump. Ik ben geen activist maar een kunstenaar. Al vind ik het wel belangrijk om maatschappelijke thema’s aan te snijden en de vinger op de wonde te leggen.”
Hippiegedoe
Voor Tom Herck wordt het de eerste keer Burning Man, een festival dat tot de verbeelding spreekt. “Ik heb weinig verwachtingen. Ik laat het graag over me heen komen. Ik ben zelf niet zo fan van hippiegeverbranding doe, maar het is absoluut een superlocatie en een van de weinige plekken waar je zo’n werk kan bouwen. En de vrije geest en het idyllische van Burning Man spreken me dan wel weer aan.”
Jan Hendrix, die Hercks ontwerp technisch op punt heeft gesteld en mee naar Nevada reist, heeft wel ervaring. “Hij was er dertien jaar geleden ook bij toen Jan Kriekels deelnam aan Burning Man. De zes mensen die meegaan, heb ik in de loop van de voorbereiding allemaal toevallig ontmoet. Voor de bezoekers zal het zeven dagen feest en muziek zijn, maar voor ons wordt het toch in de eerste plaats werken.”
In vlammen op
Burning Man heeft zijn naam niet gestolen. Na een week gaat zowat het halve festival in vlammen op. Ook ‘The Wall’ wordt op 30 augustus in de assen gelegd. “Burning Man hanteert de stelregel dat er achteraf geen spoor van het festival mag achterblijven. Daar zijn ze heel streng in. Ook de voorschriften voor die verbranding zijn heel strikt”, zegt Herck. “Alleen al om de veiligheidsperimeter te bewaken hebben we 45 mensen nodig. We logeren met ons groepje in kamp Amberdust, waar zo’n zeventig man verblijft, voornamelijk uit Litouwen. Zij gaan ons helpen bij de verbranding.” En dan gaat een jaar voorbereiding en een behoorlijke investering in rook op. Met spijt in het hart? “Ik kom uit de graffitiwereld”, zegt Herck. “Daar zijn creaties ook nooit blijvend. Maar we gaan wel goed documenteren tijdens het festival. En de
T-shirts zullen we voor de verwijderen. Daar wil ik achteraf nog iets mee doen.”
Bloed
Tom Herck draagt de kosten - “zo’n 30.000 à 40.000 euro” - grotendeels zelf. “Budgetten hebben me nooit tegengehouden”, zegt hij. “Desnoods verkoop ik mijn auto om iets te realiseren. Als ik iets wil verwezenlijken, moet het uit mijn systeem. Als je het met een zuivere en pure ingesteldheid doet, ben ik ervan overtuigd dat er iets positiefs uit voortkomt.”
Burning Man ziet hij als een noodzakelijke nieuwe stap. “Ik kies altijd voor projecten die mijn bloed sneller doen stromen. Ik vind het belangrijk om niet in mijn safety zone te blijven hangen. Uit je comfortabele omgeving stappen kan veel voldoening geven en zelfs verslavend werken. Als kunstenaar ben je uiteindelijk als een komiek die op het podium stapt en zijn grap vertelt. Het kan altijd dat er niemand lacht. Maar dat heeft me nooit doen twijfelen.” Herck ziet Burning Man ook als een kans om overzee te gaan. “Ik wil niet eeuwig in België blijven plakken.” Het ultieme streefdoel? “Documenta in Kassel, het Louvre, de Biënnale van Venetië… Waarom niet? In het verleden heb ik nog dingen gerealiseerd die onmogelijk leken en veel tegenstand kenden. Ik heb gemerkt dat als je de juiste focus legt, geen excuses zoekt en je verantwoordelijkheid neemt, alles mogelijk is.”
“De muur is een verwijzing naar de muur die Donald Trump wil bouwen tussen de Verenigde Staten en Mexico”
Tom Herck