Dewael en Laruelle discrete mijnenjagers in het slagveld
“Zoals informateur Herman Vanderpoorten in 1981 zei, zullen wij ons terugtrekken in het meest volslagen mutisme.” Patrick Dewael en Sabine Laruelle prediken discretie in de regeringsformatie die steeds meer op een slecht oorlogsdrama lijkt.
PROLOOG Poetin spreekt
Zelfs in het verre buitenland begint het te dagen dat compromissenland België zwaar aan het eroderen is. In een interview over de regeringswissel in zijn land zei de Russische president Vladimir Poetin gisteren: “Rusland is België niet dat een heel jaar zonder een regering kan.”
HOOFDSTUK 1 Het mutisme
Koning Filip stuurde woensdagavond Kamervoorzitter Patrick Dewael (Open Vld) en Senaatsvoorzitster Sabine Laruelle (MR) het veld in om “de nodige politieke contacten te leggen met het oog op de vorming van een volwaardige regering”. Na de recente turbulenties prediken de koninklijke opdrachthouders discretie. “Zoals informateur Herman Vanderpoorten in 1981 zei, zullen wij ons voorts terugtrekken in het meest volslagen mutisme”, aldus een kort persbericht.
Mutisme is een zeldzame stoornis waarbij mensen wel in staat zijn te spreken en de taal goed begrijpen, maar in bepaalde situaties niet spreken terwijl dit van hen wordt verwacht. Dewael en Laruelle zullen voorlopig dus niet communiceren over hun werkzaamheden en vorderingen.
De verwijzing naar gewezen minister Herman Vanderpoorten langs moederszijde de oom van Patrick Dewael - is geen toeval. Na de verkiezingen van 1981 werd de liberaal Vanderpoorten informateur voor wat Martens V zou worden. In tegenstelling tot de geplogenheden hield hij slechts één persconferentie… om daar aan te kondigen dat hij zich zou terugtrekken in “het meest volslagen mutisme”.
HOOFDSTUK 2 De mijnenjagers
Parlementsvoorzitters het veld insturen is altijd al een beproefde truc geweest om tijd te winnen. Dat is nu niet anders. Dewael en Laruelle wacht de moeilijke taak het politieke mijnenveld schoon te vegen en het vertrouwen tussen de voorzitters van N-VA, PS, sp.a, MR, Open Vld, Ecolo, Groen, cdH, CD&V en Défi te herstellen. De naam van ‘mijnenjager’ Patrick Dewael circuleerde al enkele dagen. Vooral bij de Franstaligen is het vertrouwen in de Tongenaar groot, niet het minst omdat hij naast sluw en uitgesproken antiextremistisch ook een believer zou zijn van Vivaldi, een regering met socialisten, liberalen, groenen en christendemocraten. “Als iemand Vivaldi kan reanimeren, is het wel Dewael”, klinkt het bij de PS. Met Sabine Laruelle levert de MR de eerste vrouw die door het paleis het formatieveld wordt ingestuurd.
HOOFDSTUK 3 Het mijnenveld
271 dagen na de stembusgang lijkt de formatie op een mijnenveld vol veto’s. Met zijn “j’en ai marre” liet PS-voorzitter Paul Magnette vorige vrijdag opnieuw verstaan dat een paars-gele regering met N-VA onmogelijk is. CD&V-voorzitter Joachim Coens zei daarop dat Magnettes “ezelsstamp” naar Geens zijn vertrouwen in de PS heeft beschadigd. CD&V blijft zich vastklampen aan N-VA en ziet Vivaldi niet zitten. N-VA-voorzitter Bart De Wever sprak op verkiezingsdag 26 mei al een veto uit tegen PS en Ecolo. Zijn relatie met Open Vld-voorzitster Gwendolyn Rutten verzuurde toen deze laatste in december ei zo na tot Vivaldi toetrad. Groen en Ecolo zeggen op hun beurt dat ze nooit in een regering met N-VA zullen stappen. “Vivaldi met CD&V moet nu worden getest”, herhaalde Groen-Kamerlid Wouter De Vriendt gisteren in Villa Politica.
En dan is er tot slot het veto dat de tien partijen die in aanmerking komen voor regeringsdeelname tegen Vlaams Belang en PVDA/ PTB hebben uitgesproken.
HOOFDSTUK 4 Verschroeide aarde
Welke tactiek zullen Dewael en Laruelle gebruiken om resultaat te boeken? Wij weten het niet en zij wellicht ook nog niet. Omdat de formatiesaga terug naar af lijkt, starten ze met een wit blad. Toch lijkt hun opdracht onmogelijk. Door straffe verklaringen naar de eigen achterban boven discretie te verkiezen, hanteert menig partijvoorzitter maar wat graag de tactiek van de verschroeide aarde. Een militaire term waarbij alles van waarde in het vijandelijk gebied wordt vernietigd of weggehaald, waarna het gebied wordt opgegeven en verlaten.
EPILOOG Nieuwe regering?
Dewael en Laruelle moeten opnieuw proberen te bouwen, maar aan wat? Paars-geel lijkt morsdood, Vivaldi werd geëuthanaseerd en andere formules ogen niet levensvatbaar. Voor zowat elke realistische formule is de PS nodig. Maar als Open Vld en MR het principe van ‘samen uit, samen thuis’ niet afvallen, zijn ook zij incontournable.
Maar eerst is er de krokusvakantie. Terwijl enkele onderhandelaars genieten van een shortski, zullen Dewael en Laruelle discreet verder werken. Als ze ook maar één millimeter vooruitgang boeken, zal het paleis hun opdracht op 9 maart wellicht verlengen. Dit zou betekenen dat het nog een maand wachten is - tot Open Vld op 27 maart bekendmaakt wie haar nieuwe voorzitter wordt - voor er echt kan worden geschakeld.