Spaarboekje

Noorwegen, zijn fjorden, zijn bergen, zijn staatsfonds. Het collectieve Noorse spaarboekje is vandaag ongeveer 960 miljard euro rijk. Het is daarmee het grootste staatsfonds ter wereld. Noorwegen zou de Belgische staatsschuld twee keer kunnen afbetalen en daarvoor niet eens een lening moeten aangaan. Ter verdediging van ons land dient wel gezegd dat het Noorse staatsfonds wordt gespekt met de inkomsten uit olie en gas. De

Noren hebben hun spaargeld niet verbrast, maar slim geïnvesteerd.

Zoals elke goede huisvader heeft het Noorse staatsfonds gespaard als het goed gaat, om een deeltje daarvan uit te geven als het slecht gaat. Nu bijvoorbeeld. Dit jaar keert het fonds voor zo’n 35 miljard euro uit aan de Noorse overheid. Dat geld wordt gebruikt om de gevolgen van de coronacrisis en van de dalende olieprijs op te vangen.

Het Noorse staatsfonds heeft zich de voorbije jaren steeds vaker geprofileerd als ethisch belegger. Zo trok het zich terug uit bedrijven die actief zijn in de productie van palmolie, terwijl ook belangen van de hand werden gedaan in de olie- en steenkoolnijverheid, in de wapenindustrie en in de tabaksindustrie.

Tijdens vergaderingen van aandeelhouders stellen de vertegenwoordigers van het fonds zich regelmatig kritisch op. Zo werd Amazon op de vingers getikt omwille van zijn beleid rond mensenrechten, werden Volkswagen en Toyota berispt omwille van hun kobaltaankopen en kregen verschillende banken kritiek te horen over hun witwaspraktijken. De ethische aanpak van het Noorse staatsfonds is in Noorwegen onderwerp van maatschappelijk debat. Hoever moet een beleggingsfonds gaan in zijn ethische aanpak?

Toch is de houding van de Noren niet altijd even consequent. Terwijl het land voor zijn energievoorziening steeds meer inzet op duurzame energiebronnen en geldt als het paradijs van de elektrische auto, is de Noorse rijkdom grotendeels afhankelijk van de olieverslaving van de rest van de wereld.

De Noorse houding ten aanzien van olie is op zijn minst dubbelzinnig. Eind juni maakte de Noorse minister van Olie bekend 136 zones in de Barentszzee ter beschikking te stellen voor testboringen. In het gebied tussen het Noorse vasteland en de eilandengroep Svalbard bevindt zich naar schatting twee derde van de niet ontdekte Noorse olievoorraden. Noorwegen krijgt nu een koekje van eigen deeg. Deutsche Bank kondigde deze week aan te stoppen met de financiering van olieprojecten in het Noordpoolgebied, met inbegrip van het Noors continentaal plat. Goldman Sachs en Morgan Stanley namen eerder al een gelijkaardige beslissing. Dat is een serieuze tegenslag voor de olie- en gaswinning in het Noordpoolgebied, maar een goede zaak voor het klimaat.