Veilig versoepelen kan pas vanaf mei

Versoepeling van de coronamaatregelen kan volgens een nieuw wiskundig model, ontwikkeld door onder meer biostatisticus Niel Hens (UHasselt), best pas vanaf mei. “Dat is het veiligst”, zegt Hens.

Vrijdag beslissen de verschillende regeringen van dit land over de eventuele versoepeling van de coronamaatregelen. “Die beslissingen zullen gebaseerd zijn op feiten en wetenschap en niet op menindit gen of drijfzand”, zei premier Alexander De Croo (Open Vld). Hij organiseerde gisteren een persconferentie waarop Niel Hens en zijn collega Nicolas Franco van de Université de Namur hun model mochten voorstellen. De Croo maakte daarmee duidelijk dat we niet te veel versoepelingen mogen verwachten. De Britse variant zorgt nog voor te veel onzekerheden. Om de ziekenhuisopnames beheersbaar te houden, zouden er pas vanaf mei versoepelingen mogen komen. Zelfs april is te vroeg, laat staan maart. “Maar betekent niet dat er in maart niets mogelijk is”, zegt De Croo.

De besmettingscijfers gaan ondertussen opnieuw in stijgende lijn. Volgens viroloog Steven Van Gucht staan we voor cruciale weken: “Zes procent van de besmette personen belandt nu in het ziekenhuis. Neemt de besmettingsdruk toe, stijgen ook de ziekenhuisopnames.”

Vrijdag op het Overlegcomité beslissen de verschillende regeringen van dit land of de coronamaatregelen kunnen worden versoepeld. Elke dag staat er wel iemand op die roept dat “het zo niet verder kan”: horeca, fitness, iedereen klopt hard op de deur.

In de aanloop naar die belangrijke beslissingen, heeft premier Alexander De Croo (Open Vld) een aantal wetenschappers de impact van versoepelingen laten inschatten. Ze hebben daarvoor een nieuw wetenschappelijk model ontwikkeld. “Dit is een serieuze stap vooruit in de wetenschap”, zegt De Croo. “Want de modellen geven voor de eerste keer ook de impact van de vaccinaties aan.” “Als we een derde golf willen vermijden moeten we dus zeer voorzichtig blijven”, zegt De Croo die geen valse hoop wil geven. Het antwoord op de eeuwige vraag naar “perspectief” moet van de premier gebaseerd zijn op feiten en op wetenschap, niet op meningen of op drijfzand. Al doet hij zijn best om ook positief te zijn. “Voorzichtig zijn, betekent niet dat er in maart niets mogelijk is.”

Drie scenario’s

Het wiskundig model dat gisteren werd voorgesteld mag dan al nieuw zijn, de prognoses op zich zijn dat niet. Niel Hens voorspelde al eerder de tweede golf van november. “Jammer genoeg kwam dit uit”, zegt de biostatisticus. Hens en zijn collega’s hebben deze keer scenario’s uitgetekend op basis van onder meer verschillende inschattingen van de besmettelijkheid van de Britse coronavariant. Die kan 30 procent, 50 procent of 70 procent besmettelijker zijn dan het gewone virus (zie grafiek). 50 procent is de meest aannemelijke besmettelijkheid. “Dat betekent dat 1 persoon gemiddeld 1,5 personen besmet”, legt Hens uit. Daarnaast hebben de wetenschappers mogelijke versoepelingen vanaf verschillende data berekend: 1 maart, 1 april en 1 mei. Aan de hand van verschillende parameters - waaronder onze contacten en de uitrol van de vaccinaties - proberen ze het aantal ziekenhuisopnames in te schatten. De baseline: hoe sneller we versoepelen, hoe meer ziekenhuisopnames.

1 MAART

Als we vanaf 1 maart zouden versoepelen, dan schiet het aantal hospitalisaties meteen weer de hoogte in. Dan klimmen we zelfs bij een besmettelijkheid van 50 procent weer naar het niveau van de tweede golf van november, met dus zo’n 500 à 700 ziekenhuisopnames per dag. Die tweede golf was al erger dan de eerste. Bij een besmettelijkheid van 70 procent piekt dit zelfs op meer dan 1.500 ziekenhuisopnames per dag.

1 APRIL

Versoepelingen in april zorgen voor minder hoge pieken maar wel nog altijd voor veel hospitalisaties. “Want je moet ook kijken naar de oppervlakte onder de curve, die is dan veel groter”, zegt Hens. “Een grote ruimte onder de curve betekent een grote belasting op onze ziekenhuizen. Bij versoepelingen in april zien we dat die oppervlakte onder de curve nog groter is dan bij de tweede golf. Dat betekent dat de druk op onze ziekenhuizen dan nog groter zou zijn dan we gezien hebben tijdens de tweede golf.”

1 MEI

De versoepelingen uitstellen tot in mei levert een heel ander beeld op. “Dan is de situatie vrijwel onder controle”, zegt Hens. Tegen mei zijn er namelijk meer mensen gevaccineerd en is het aantal ziekenhuisopnamen “beheersbaar”.

Zomer

“We staan voor een zeer belangrijke periode, we moeten dus geduld oefenen”, zegt Hens. “Over drie à vier weken weten we wat de impact is van de Britse variant. Alle scenario’s duiden op een afname richting zomer.”

De modellen van Hens en zijn collega Nicolas Franco (Université de Namur) komen overeen met conclusies van hun collega’s van de UGent, maar ook met die van Nederland, Frankrijk en Zwitserland. In het model zitten een aantal zaken niet. Zo is er geen rekening gehouden met het positieve effect van het lenteweer, maar ook niet met het negatieve effect van het opnieuw toelaten van reizen. Ook de kans dat de Britse variant tot meer ziekenhuisopnames en hogere sterftecijfers leidt, is niet mee in het model berekend.