Oorlog om het familiebedrijf, het nieuwe goud van werkgeversorganisaties
Familiebedrijven zijn hot. Zo hot zelfs dat de werkgeversorganisaties tegenwoordig over elkaar struikelen om de familiebedrijven aan de haak te slaan. En dat was ooit wel anders.
In een vorige eeuw werden familiebedrijven vaak nog neergezet als bedrijven met een erg paternalistisch karakter, waar de vader des huizes vanuit zijn kamer met grote bureau en gecapitonneerde zetel de plak zwaaide. Maar dat beeld is ondertussen flink bijgeschaafd en familiebedrijven zijn terecht trots op hun roots. In Limburg dateert de aandacht voor de familiebedrijven van het begin van deze eeuw, toen de redactie van Het Belang van Limburg met de hulp van VKW Limburg het boek Het Blijft in de Familie publiceerde. Dat boek, uitgegeven eind 2003, schetste het portret van dertig Limburgse familiebedrijven.
Veel werk
Bij VKW ging toen de lamp branden. Familiebedrijven, dat is een onontgonnen terrein waar nog veel werk voor de boeg is: de verkoop of de overgang naar de volgende generatie, de interne familiale relaties, de regels voor goed bestuur, professionalisering van het management, enzovoort. De werkgeversorganisatie richtte daarom in 2005 het Limburgs Platform voor Familiebedrijven op (LPF), later herdoopt tot Expertisecentrum voor Familiebedrijven, met Koen Hendrix als gezicht.
UHasselt
Omdat een familiaal bedrijf veelal een complex gegeven is dat een multidisciplinaire aanpak vergt, werd er van bij het begin een beroep gedaan op experten en een wetenschappelijke onderbouw vanuit de UHasselt. Binnen de unief leidde dat tot de oprichting van een eigen onderzoekscel, het Research Center for Entrepreneurship and Family Firms (RCEF). Met professoren zoals Frank Lambrechts en Wim Voordeckers aan het roer, en later ook Pieter Vandekerkhof, verwierf het onderzoekscentrum zelfs brede internationale faam omwille van het baanbrekend onderzoek rond familiebedrijven.
Achterstand
Bij Voka Limburg beseften ze pas jaren later welke ‘markt’ er aan hun neus voorbij dreigde te gaan. Voka Limburg nam eerst de Club van Eigenaars-Ondernemers (CEO) onder de vleugels, een organisatie die nota bene was ontstaan in de schoot van Unizo Limburg, de kweekvijver voor familiebedrijven bij uitstek. De organisatie CEO werd later omgevormd tot het Family Business Center van Voka Limburg, waarmee de werkgeversorganisatie zijn achterstand ten opzichte van VKW wilde bijbenen. Axelle Henrard kreeg die taak op haar schouders. Zij verlaat zoals bekend binnenkort het schip om zelf te gaan ondernemen.
Fakkel
De strijd om het familiebedrijf was daarmee officieel geopend. Bij VKW Limburg wordt de tweejaarlijkse titel ‘Ambassadeurs Excellent Familiebedrijf ’ bij de beste familiebedrijven opgespeld. Voka Limburg pareerde de zet met de uitreiking van ‘De Fakkel’, als symbool voor de (geslaagde) overdracht naar de volgende generatie. Om maar één voorbeeld te geven.
De jongste maanden is de strijd nog opgevoerd. Beide organisaties zijn recent op ongeveer hetzelfde moment met een initiatief gekomen rond de mogelijke familiale opvolgers: bij VKW heet dat het netwerk NextGen, bij Voka Limburg NextGen Community. Zoek de acht verschillen.
Samenwerking
Ook Voka trekt voor zijn werking rond familiebedrijven nu de Hasseltse unief nadrukkelijk aan de mouw. Het traject Family Business Leader moet de toekomstige familiale CEO klaarstomen voor zijn of haar rol. Daarvoor wordt samengewerkt met het Instituut voor het Familiebedrijf van Jozef Lievens, Motmans & Partner (die ook al aan de doopvont van het LPF stond) en … het onderzoekcentrum RCEF van de UHasselt. Bij het onderzoekscentrum RCEF zijn ze uiteraard vereerd met zoveel belangstelling voor hun specifieke werkterrein. Maar langs de andere kant willen ze ook niet de historisch sterke relatie met VKW verbreken. Zeker niet nu Akif Cicek via een Baekeland mandaat de komende vier jaar in de schoot van VKW een doctoraatsonderzoek zal voeren rond Family Governance Mechanismen in familiebedrijven. Akif Cicek (30) is al meer dan vijf jaar actief in het eigen familiebedrijf TR Engineering, met hoofdzetel in Lanaken.
Diep water
In de academische wereld wordt de oplopende strijd hoofdschuddend en met lede ogen aanschouwd. “Dit bevordert de zaken niet. Het zijn twee sterke organisaties die eigenlijk zouden moeten samenwerken. Maar het water is blijkbaar nog te diep”, zo klinkt het daar. De Limburgse familiebedrijven dreigen nu het slachtoffer te worden. Vele familiebedrijven zijn immers zowel lid bij VKW als bij Voka. En het laatste wat zij willen, is gevierendeeld worden.