Limburgse getuigenissen uit de gruppetto
De Tour is onverbiddelijk, de bergen zijn genadeloos. Acht renners werden in deze Tour al uit koers genomen omdat ze buiten tijd finishten. Gelost uit ‘de gruppetto’ ofwel ‘de bus’, het tweede peloton met sprinters en knechten, gehavende en uitgeperste renners. Van zodra de bergen opdoemen, start de bus zijn motor en vormt zij één front met de tijdslimiet als gemeenschappelijke vijand.
Doorgaans neemt een ervaren renner de taak op zich om het tempo in deze groep te bepalen. In de generatie van Marc Wauters was dat vaak Guy Nulens, daarna voerde ook Mario Cipollini vaak het tempo aan als zogenaamde ‘buschauffeur’. Later waren Servais Knaven en Bernhard Eisel de patrons. Tegenwoordig nemen mannen als Daniel Oss, Chris Froome en Jonas Rickaert het voortouw in de bus. “Je mag niet onderschatten hoeveel verantwoordelijkheid de chauffeur draagt”, getuigt Kevin Hulsmans, gedurende zijn hele carrière een vaste klant in de bus. “Als hij zich misrekent, zit de Tour er voor een hele groep renners op.”
De chauffeur en zijn telmachine
Alsof het klimmen op zich nog niet zwaar genoeg is, moet de chauffeur dus ook helder genoeg blijven om het tijdsverschil voortdurend in de gaten te houden. Eerst moet hij de verwachte aankomsttijd van de winnaar inschatten, om vervolgens via de tijdscoefficient van de UCI te berekenen hoeveel tijd hem rest om op tijd te finishen. “Als de gruppetto het haalt, krijgt de chauffeur zeker de appreciatie van de rest van de martelaars”, weet Hulsmans. “Het is niet evident om bergop het juiste tempo te vinden voor zo’n grote groep. Er zitten er altijd bij voor wie het te traag of te snel gaat.” De chauffeur is dus voortdurend aan het rekenen. Een vuistregel is dat de gruppetto in de bergen een minuut per kilometer verliest ten opzichte van de koplopers. “Aan de voet van de slotklim weet je dus al of je het zal halen of niet”, getuigt ex-prof en huidig ploegleider bij Lotto Soudal, Marc Wauters. “Maar er is ook de regel die zegt dat als een groep van minstens 60 renners buiten tijd aankomt, die niet uit koers wordt genomen. Ook daarvoor is het dus vaak tellen: met hoeveel zijn we? Ik heb vaak gruppetto, gruppetto! horen roepen als de groep uit elkaar dreigde te vallen. Dan werd er ook vaak gewacht.”
Gedeeld leed is half leed. Terwijl vooraan de vluchters van de dag en de beste klimmers elkaar de nek afrijden, is solidariteit het codewoord onder de minder begaafde berggeiten. Bij een val wordt er gewacht, eten en drinken worden broederlijk gedeeld. “Maar de gruppetto is nu ook geen liefdadigheidsinstelling”, verklapt Hulsmans. “In mijn tijd durfden we het tempo op te voeren als we zagen dat er een concurrent voor de massaspurts moest lossen uit de bus. Ik kan me niet inbeelden dat dat nu niet meer gebeurt.” Wie zelf al eens in het hooggebergte heeft gefietst, kan beamen dat de man met de hamer er loert om elke haarspeldbocht. De bergen zijn meedogenloos, een slechte dag wordt keihard afgestraft. Vraag maar aan Johan Vansummeren. In de Tour van 2014 beleeft de Lommelaar naar eigen zeggen zijn slechtste dag ooit op de fiets. In de dertiende etappe door de Alpen is hij al aan het eind van het Latijn als hij nog de lange slotklim naar Chamrousse moet overwinnen.
Limburggevoel
“Toen ik in Grenoble het bordje ‘top op 25 km’ zag staan, was ik al verkrampt over mijn hele lijf ”, getuigt Summie. “Ik kon zelfs niet meer remmen door de krampen in mijn vingers. Ik heb toen mijn schoenen losgemaakt, mijn hartslagmeter uitgezwierd en de bretellen van mijn koersbroek doorgeknipt. Niets kon ik nog verdragen, alles deed pijn. Zonder de hulp van Marc Wauters had mijn Tour er toen zeker opgezeten. Hij zag mij sukkelen en gaf me een lift aan de klink van de Lotto-volgwagen.”
Hallo, Marc Wauters? “Op zo’n moment komt het Limburggevoel naar boven hé”, grijnst de Lummenaar. “Ik weet verdomd goed hoe het voelt om zo af te zien als Johan die dag. Ik kon het risico ook nemen om hem te helpen. Omdat ik niet zijn ploegleider was. Had zijn eigen ploegleider dat gedaan, het was niet waar geweest. Ook achter de gruppetto houdt een commissaris immers een oogje in het zeil. Ik herinner me dat Eric Vanderaerden eens uit de Tour werd gezet omdat hij aan de volgwagen hing. De Franse jury kwam toen zelfs aandraven met foto’s als bewijsmateriaal.” Ook Kevin Hulsmans kende één van zijn zwartste dagen in de Alpen, meer bepaald in de Tour van 2005. De elfde rit leidt het peloton van Courchevel naar Briançon, over het beruchte trio Col de la Madeleine, Col du Télégraphe en Col du Galibier. Hulsmans overleeft de eerste twee in de gruppetto, maar aan de voet van de Gali