Nieuwe eindtermen secundair onderwijs gaan op de schop
Het Grondwettelijk Hof heeft de nieuwe eindtermen van de tweede en derde graad secundair onderwijs vernietigd. Maar wat betekent dat nu en wat zijn de gevolgen voor leerlingen, leerkrachten, schooldirecties, onderwijskoepels en de Vlaamse regering? 1 Wat zijn eindtermen?
Eindtermen zijn beknopte omschrijvingen van de kennis, inzichten, vaardigheden en attitudes waarover een leerling of student aan het eind van een opleiding moet beschikken. Ze worden opgesteld door de Vlaamse overheid, onderwijsexperten en -koepels.
2 Wat is het probleem?
Hoewel in februari 2021 unaniem in het Vlaams Parlement goedgekeurd, vernietigt het Grondwettelijk Hof nu de nieuwe eindtermen voor de tweede en derde graad van het secundair onderwijs. In zijn arrest stelt het Hof dat die nieuwe eindtermen in strijd zijn met de grondwet: artikel 24 bepaalt dat inrichtende machten en scholen hun eigen pedagogisch project moeten kunnen bepalen en verwezenlijken. Omdat de nieuwe eindtermen te omvangrijk en gedetailleerd zijn, is dat nu niet mogelijk. Met deze uitspraak halen het Katholiek onderwijs en 113 schoolbesturen - die naar het Grondwettelijk Hof stapten - hun slag thuis.
3 Wat zijn de gevolgen?
Dit arrest heeft geen onmiddellijke gevolgen. Om de overheid en de scholen de tijd te geven om zich aan te passen, blijven de vernietigde eindtermen tot en met het schooljaar 2024-2025 van kracht. Dit schooljaar kregen leerlingen in het derde middelbaar al les volgens de nieuwe eindtermen. Volgend schooljaar is het vierde middelbaar aan de beurt, in 20232024 het vijfde en in 2024-2025 het zesde jaar. Omdat het Hof in een overgangsperiode voorziet, moeten scholen niet meteen alle leer
plannen en handboeken op basis van de nieuwe eindtermen in de vuilnisbak gooien. De Vlaamse overheid en het onderwijsveld moeten wel zo snel mogelijk nieuwe eindtermen uitwerken.
4 Hoe reageert de politiek?
“Onze onderwijskwaliteit daalt al twintig jaar, zo blijkt uit elke peiling en uit elk onderzoek. Er móet iets veranderen en eindtermen zijn het enige instrument van de overheid om de lat hoger te leggen”, reageert Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA). “Met de nieuwe eindtermen hebben we de lat hoger gelegd en dit met een heel breed draagvlak. Deze eindtermen werden ontwikkeld door vertegenwoordigers van de koepels, door leerkrachten en door experts, los van de politiek. Vervolgens werden ze zonder één tegenstem in het Vlaams Parlement goedgekeurd. Het is een opdoffer als zelfs deze werkwijze niet meer mogelijk is.” Hoewel ze de nieuwe eindtermen mee goedgekeurd heeft, vindt regeringspartij cd&v het arrest logisch. “De overladen eindtermen gingen te ver. We moeten zeker gaan voor kwaliteit, maar die krijg je ook door maatwerk en door meer vertrouwen te geven aan leerkrachten en scholen”, reageert afscheidnemend voorzitter Joachim Coens. Oppositiepartij Vooruit vindt dat vooral leerlingen en leerkrachten het slachtoffer zijn van deze uitspraak. “Deze discussie is een machtsstrijd tussen de Vlaamse regering en het Katholiek Onderwijs”, meent Vlaams fractieleidster Hannelore Goeman.
5 Hoe reageren de onderwijskoepels?
Het Katholiek Onderwijs is heel tevreden dat het Grondwettelijk Hof haar verzuchtingen erkent.
“We krijgen heel veel opgeluchte reacties uit ons netwerk van besturen, directies en leraren. Dit laat ons toe om vanuit vrijheid verder te werken aan de kwaliteit van het onderwijs, overtuigd van de professionaliteit van leraren en schoolleiders”, reageert monseigneur Johan Bonny, voorzitter van de raad van bestuur van Katholiek Onderwijs Vlaanderen. Hij herhaalt het aanbod om aan nieuwe eindtermen te werken. “Ondertussen zullen we onze scholen zo goed mogelijk bijstaan in de overgangsperiode die nu aanbreekt.”
Het gemeenschapsonderwijs GO! en het Provinciaal Onderwijs Vlaanderen betreuren het arrest. “Dit is vooral een domper voor onze leerkrachten die de voorbije jaren ontzettend veel werk verzet hebben om de nieuwe eindtermen in hun lessen te verwerken”, zegt Koen Pelleriaux van het GO!. “We vragen met aandrang aan de Vlaamse Regering en het Vlaams Parlement om zo snel mogelijk aangepaste eindtermen te voorzien zodat we klaar geraken tegen september 2024. En dat daarbij rekening gehouden wordt met het vele werk dat onze leraren al verzet hebben, zodat dat niet verloren is.”