Niet welkom, want haar transitie begon te laat
In de marge van het WK zwemmen in Boedapest vond afgelopen weekend een cruciale vergadering plaats over het lot van transgenders in de topsport. 152 nationale zwemfederaties stemden over de vraag of transvrouwen – die dus als jongen zijn geboren – mogen meezwemmen bij de vrouwen op het hoogste niveau. Het antwoord is met 71 procent van de stemmen duidelijk: neen, dat mag niet. Ook de Belgische zwemfederatie verdedigde dat standpunt op het congres. Enkel vrouwen die in het begin van de puberteit of voor hun twaalfde verjaardag de transitie maakten, zijn nog welkom. “Wat eigenlijk betekent dat er slechts een heel kleine groep overblijft”, zegt Guy T’Sjoen, professor endocrinologie aan de UZ Gent. De discussie bij de zwembond kwam in een stroomversnelling door de heisa rond zwemster Lia Thomas. Die Amerikaanse transvrouw won in maart de universiteitskampioenschappen zwemmen in de VS en hoopte te kunnen deelnemen aan de Olympische Spelen. Oneerlijke concurrentie, vonden critici, die het niet pikten dat een volgens hen “halve man” de kampioenschappen had gekaapt.
FINA is de eerste grote sportfederatie – naast de kleinere rugbybond – die zo’n verregaande beslissing neemt. Dat de discussie gevoelig ligt, mag blijken uit de reacties. Terwijl verschillende activisten de regel discriminatie noemden, roemden anderen FINA voor het installeren van een eerlijke competitie.
Testosteron
Zowat élke sporttak worstelt met de kwestie. Herinner je ook de heisa rond de Nieuw-Zeelandse Laurel Hubbard, die als gewichthefster naar de Olympische Spelen van Tokio mocht. Ook toen vonden critici dat ze als transvrouw een oneerlijk voordeel had.
In het verleden probeerde het Internationaal Olympisch Comité (IOC) duidelijkheid te scheppen met afgebakende testosteronwaarden om als transvrouw in de vrouwencompetities mee te sporten, maar eind vorig jaar stapte het daarvan af door een gebrek aan wetenschappelijke consensus. Het IOC schoof zo de hete aardappel door naar de verschillende sportfederaties. Die komen nu druppelsgewijs met hun richtlijnen. Zo besloot de wielerunie UCI ook pas vorige week om de toegelaten testosteronspiegel bij transvrouwen te halveren van 5 nanomol per liter bloed naar 2,5. Voetbalbond FIFA is daarentegen veel soepeler voor transgender personen.
“Het is een beetje een kakofonie nu”, zegt Wim Derave (UGent), professor bewegingswetenschappen. “Eigenlijk zouden de verschillende sporttakken moeten kijken naar het verschil in prestatie tussen mannen en vrouwen. Is dat verschil 30 of 40 procent, dan kan het volgens mij niet dat transvrouwen deelnemen in de vrouwencompetitie. Is dat 10 procent