75 hectare bos weg en 55 hectare er weer bij in vallei Zwarte Beek
De Vallei van de Zwarte Beek is sinds 1979 erkend als natuurreservaat en is met 1.088 hectare het grootste natuurgebied dat Natuurpunt beheert. Er is nu een nieuw natuurbeheerplan in de maak voor de komende 24 jaar. Natuurpunt heeft voor de ontbossing alvast een vrijstelling aangevraagd om een milieueffectrapport (MER) op te stellen en de dienst MER van de Vlaamse overheid heeft deze ontheffing verleend.
Het nieuwe natuurinrichtingsplan bevat ingrepen in de gemeenten Beringen, Halen, Hechtel en
Lummen. De Zwarte Beek ontspringt in Hechtel-Eksel en loopt door het militair domein Kamp van Beverlo en via Beringen, Lummen en Halen naar de Demer in Diest. Natuurpunt omschrijft de vallei als “een van de meest unieke en best bewaarde veenvalleien, die samen met de aangrenzende heide- en bosgebieden een van de waardevolste natuurcomplexen in Vlaanderen vormt”. De Vallei van de Zwarte Beek heeft een grote biodiversiteitswaarde, zorgt voor de opslag van broeikasgassen, beschermt tegen droogtes en overstromingen en zuivert lucht en water.
Veenpakket
Het grootste gedeelte van het natuurgebied heeft een veenpakket dat honderden meters breed is en dat op plaatsen tot zes meter diep gaat. Natuurbeheer is er nodig om Europees beschermde soorten in stand te houden, maar ook om het veen tegen uitdroging te beschermen. Als veen uitdroogt, zal het koolstof uitstoten en het is net de bedoeling om de broeikasgassen op te slaan in het veen. Daarom loopt sinds 2014 al een natuurinrichtingsproject, waarbij zo’n 55 hectare jonge verbossing, populieraanplantingen en blauwbeskwekerijen zijn verwijderd. Deze werken worden uitgevoerd door de Vlaamse Landmaatschappij, die nog ongeveer 12 hectare moet aanpakken.
Kraanvogel
De resultaten zijn tot nu zeer positief. Het veen herstelt zich en werkt als een spons die wateroverlast en -schaarste opvangt. De biodiversiteit is erop vooruitgegaan, getuige daarvan was vorig jaar het eerste broedgeval van de kraanvogel in 300 jaar. Dit jaar zijn de kraanvogels er weer. Ook andere zeldzame soorten als de watersnip, blauwborst en porseleinhoen gedijen veel beter in het herstelde veengebied.
In het nieuwe beheersplan is een landschapsvisie voor de hele vallei ontwikkeld die zowel het veen moet beschermen als de open vallei met moerasvegetaties, maar die ook de grote boskernen versterkt. Ongeveer 307 hectare waardevol bos blijft behouden en er komt 55 hectare bos bij.
Zwarte ooievaar
Vooral de versnipperde elzenbroekbossen en eiken-berkenbossen worden opgevuld met bomen. Dat zal soorten als de zwarte specht, middelste bonte specht, raaf, bonte vliegenvanger en zwarte ooievaar ten goede komen. Na de goedkeuring van het natuurbeheerplan zal men onmiddellijk starten met nieuwe boomaanplantingen en spontane verbossing.
De ontbossingen starten later dit jaar op het grondgebied Beringen, tussen het militair domein en Nieuwen Dijk. In deze omgeving zal ongeveer 50 hectare bos gekapt worden. Na vijf jaar starten de ontbossingen in Hechtel, Lummen en Halen. In totaal verdwijnt er dus 75 hectare bos, waarvan 24 hectare jong en 51 hectare ouder bos. Meestal zijn het kleine stukken die plaats moeten maken voor Europees beschermde habitats en soorten. Het gaat overwegend om uitheemse boomsoorten als Corsicaanse den, Amerikaanse eik, populier of monotone naaldhoutplantages van grove den.