Twee fietsdoden in twee weken door openzwaaiend autoportier
Voor de tweede keer in twee weken tijd sterft een Limburgse fietser na een botsing tegen een openzwaaiende autodeur. Elk jaar zorgen automobilisten of passagiers op deze manier voor gemiddeld 250 gewonden in Vlaanderen. Een derde van hen rijdt met e-bikes. “Het is een onderschat probleem in de verkeersstatistieken.”
In de Neeroeterenstraat in Opoeteren (Maaseik) botste dinsdagavond een 67-jarige fietser tegen een plots openzwaaiende deur van een geparkeerde wagen. De Maaseikenaar kwam zwaar ten val met zijn elektrische fiets en werd met levensgevaarlijke verwondingen naar het ziekenhuis gebracht. Daar overleed hij gisteren aan zijn verwondingen. Nauwelijks twee weken daarvoor gebeurde in Hasselt een gelijkaardig ongeval, in de Sint-Truidersteenweg. Ook daar botste een fietser tegen de deur van een geparkeerde wagen. En ook deze 64jarige man overleefde de klap niet. Jaarlijks vinden er in Vlaanderen een 250-tal ongevallen plaats waarbij een fietser tegen een openzwaaiend autoportier rijdt, met letsels tot gevolg. “Maar dat is een onderschatting, want de overgrote meerderheid van die ongevallen wordt niet geregistreerd”, zegt woordvoerder Stef Willems van verkeersinstituut Vias. Het probleem is het grootst in stedelijke omgevingen, waar fietsers vaak op de rijbaan zelf langs de geparkeerde wagens moeten fietsen. “In Brussel zijn openslaande deuren zelfs oorzaak nummer één van fietsongevallen.” Dodelijke slachtoffers blijven gelukkig een uitzondering. Er valt gemiddeld één dode per jaar in Vlaanderen doordat een bestuurder of passagier zijn autodeur opent. In Limburg worden duidelijk minder ongevallen geregistreerd. Jaarlijks vallen hier gemiddeld vijftien gewonden. De tol van de voorbije twee weken is dan ook uitzonderlijk hoog.
E-bikes
Nog opvallend in de Vlaamse cijfers is de oververtegenwoordiging van elektrische fietsen bij de (zwaar)gewonden. Van de 221 gewonde fietsers bij ongevallen met openzwaaiende deuren in het coronajaar 2020 reden er 77 met een e-bike. Hun aandeel stijgt jaar na jaar. Bestuurders van een elektrische fiets lopen ook veel meer risico op een ernstig letsel. In 2020 raakten 18 fietsers zwaargewond na een botsing tegen een autodeur. De helft van hen reed met een e-bike. “Op een elektrische fiets ligt de snelheid vaak iets hoger, waardoor de impact van de botsing groter kan zijn”, zegt verkeersexpert Werner De Dobbeleer van de Vlaamse Stichting Verkeerskunde.
Dutch reach
Stef Willems van Vias benadrukt dat zowel bestuurders als passagiers uiterst alert moeten zijn wanneer ze na het parkeren de deur openen. “Een bekend hulpmiddeltje voor bestuurders is de zogenaamde Dutch Reach waarbij je met de rechterhand de deur opent. Op die manier kijk je automatisch over je schouder heen.”
In het Verenigd Koninkrijk is die Dutch Reach sinds kort zelfs verplicht. In ons land zijn er geen plannen in die richting, al heeft Vlaams minister van Mobiliteit Lydia Peeters (Open Vld) recent wel aan de rijscholen gevraagd om tijdens de praktijklessen meer te focussen op de handeling. “Daarnaast nemen we het ook mee in de voorbereiding van toekomstige verkeersveiligheidscampagnes”, zegt de minister. Federdrive, de federatie van rijscholen, beaamt dat de Dutch
Reach standaard wordt aangeleerd door erkende rijscholen. “Maar zolang ons land vasthoudt aan de vrije rijopleiding, heb je geen enkele garantie dat bestuurders de nodige kennis hebben meegekregen”, zegt Federdrivevoorzitter Jeroen Smeesters. Hij roept bevoegd minister Peeters op om aspirant-chauffeurs een minimale verplichte opleiding te laten volgen, al lijkt die niet geneigd om daarop in te gaan. “We willen het huidige, voor iedereen betaalbare systeem van de vrije begeleiding behouden”, aldus haar woordvoerster. “Bovendien wordt er tijdens praktijkexamens veel aandacht besteed aan het in- en uitstappen.”
Volgens minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (cd&v) kan de Dutch Reach een bijdrage leveren aan de verkeersveiligheid in ons land. “Het is een gezonde reflex om ongevallen te voorkomen”, zegt Verlinden. “Ik moedig alle initiatieven van de deelstaten aan om hier preventief op in te zetten.”
Weginrichting
Werner de Dobbeleer benadrukt dat ook de weginrichting een belangrijke rol speelt. “Idealiter ligt het fietspad rechts van de parkeerplaatsen, zodat bestuurders niet op het fietspad moeten uitstappen. Een andere optie is om vrije ruimte te laten tussen de parkeerplaats en het fietspad, maar dan moet er natuurlijk plaats zijn. Zeker in de centra is dat niet altijd mogelijk. Daarom raden we fietsers aan om niet vlak langs de auto’s te fietsen maar een meter afstand te houden. Als er dan toch een deur opengaat, heb je meer kans om uit te wijken.”
“Een hulpmiddel is de Dutch Reach waarbij je met de rechterhand de autodeur opent. Zo kijk je automatisch over je schouder”
Stef Willems
Verkeersinstituut Vias