Verre toekomst

Het is nu ook officieel: sinds gisteren is Oekraïne kandidaat-lid van de Europese Unie. De beslissing van de Europese leiders komt op een cruciaal moment in de oorlog tussen Oekraïne en Rusland. Terwijl in het Oosten van het land de Russische troepen traag maar gestaag blijven oprukken, geeft de Europese Unie de Oekraïeners een enorme morele boost. Wat velen hoopten, maar tot voor kort ondenkbaar was, ligt nu toch in het vooruitzicht: een Oekraïne dat zich loswrikt uit de Russische invloedssfeer en zich volledig op Europa richt. Maar het is voorlopig ook niet meer dan dat: een belofte voor de verre toekomst. Oekraïne weet dat zelf ook. Zo lang het land verscheurd wordt door oorlog en het geen controle heeft over zijn volledige grondgebied, is een echt lidmaatschap uitgesloten. Zelfs als er op termijn vrede zou worden gesloten, is er nog veel werk aan de winkel. Zo staat Oekraïne vandaag nog altijd op de 122ste plaats op de corruptieranglijst, tussen landen als Zambia en Niger. Dat verklaart ook waarom de tegenstand van landen als België en Nederland tegen de Oekraïense kandidatuur wegsmolt: voorlopig is een toetreding niet aan de orde. Maar dat betekent nog niet dat we de Oekraïense bevolking het hart onder de riem moeten ontzeggen. Bovendien is dit geopolitiek ook een belangrijk signaal. De Koude Oorlog is terug. De invloedssferen moeten opnieuw worden afgebakend. Voor Europa is het zaak om aan te geven waar de grenzen liggen van onze macht. Als Oost-Europees land hoort Oekraïne bij ons, net zoals de Balkanlanden onze natuurlijke bondgenoot zijn. Het is aan de EU om te vermijden dat China en Rusland nog meer voet aan de grond krijgen in landen als Servië en Montenegro. En dat kan alleen maar door ze dichter bij ons te trekken. Die onvermijdelijke uitbreiding noopt tot een dringende hertekening van de EU-verdragen. Want alleen al de toetreding van Oekraïne betekent een fundamentele hertekening van de machtsbalans. Met zijn 43 miljoen inwoners zou Oekraïne meteen bij de grootste lidstaten horen. Bovendien is een Europa met 27 lidstaten vandaag al nauwelijks bestuurbaar omdat voor zowat elke belangrijke beslissing unanimiteit vereist is. Als Europa nog verder uitbreidt, is dat niet langer houdbaar.

In de tussentijd moet Europa zijn tanden tonen. Want met woorden en mooie beloftes alleen zal Oekraïne de oorlog niet winnen. Daarvoor zijn meer wapens nodig en dan vooral extra artillerie. Net daarom is het wraakroepend dat er vanuit Frankrijk en vooral Duitsland nog altijd weifelend wordt toegekeken. Dat ondergraaft niet alleen de Europese machtspositie, maar fnuikt ook de Oekraïense oorlogskansen. En als die terughoudendheid te lang blijft duren, is er straks misschien helemaal geen Oekraïne meer om lid te maken.