Einde van de ‘knuffelcrimineel’
PROCES-HOLLEEDER AMSTERDAM
Vrolijke Willem, knuffelcrimineel, de Neus, de Zwijger. Weinigen met meer bijnamen dan Willem Holleeder, decennialang Nederlands meest gevreesde gangster. De man achter de ontvoering van brouwerijdirecteur Freddy Heineken had bovengronds een aaibaar profiel, ondergronds was hij meedogenloos en aartsgevaarlijk. Zo gevaarlijk dat zijn eigen zus Astrid overstag ging en ging samenwerken met het gerecht. In een interview met onze zusterkrant Het Nieuwsblad in 2016 legde ze uit hoe ze geheime geluidsopnamen maakte van gesprekken met haar broer, voor wie ze doodsbang was. Voor en na het interview, geflankeerd door vier bodyguards, droeg ze een kogelwerend vest en een nekbeschermer.
“Het was hij of ik”
Haar broer aan de galg praten was, zei ze, de enige optie om de vele liquidaties in de Amsterdamse onderwereld te stoppen. Gezworen vijand Kees Houtman? Dood. Lastpak John Mieremet, die resideerde in de Neerpeltse villawijk Grote Heide? Dood. Onderwereldbankier Willem Endstra? Dood. Cafébaas Thomas van der Bijl? Dood. Net als Cor van Hout, zijn gewezen schoonbroer, beste vriend én medeontvoerder van Heineken destijds. Dat laatste was een brug te ver voor Astrid. “Het was hij of ik”, biechtte Holleeder op aan zijn zus. Zijn twee zussen waren al die tijd de enigen die hij echt vertrouwde. De Zwijger gaf nooit iets toe aan de speurders, buiten onweerlegbare feiten zoals de Heinekenontvoering. Tot hij toegaf dat hij Cor van Hout had laten omleggen.
Knuffelcrimineel
Dat Holleeder in 2014 (de intussen ook geliquideerde) onderzoeksjournalist Peter R. de Vries thuis hoogstpersoonlijk ging bedreigen, was zijn laatste wapenfeit buiten de gevangenis. Sindsdien zit de Neus, die overigens nooit zelf de trekker overhaalde, definitief achter tralies. Dat na twee decennia waarin in Amsterdam omzeggens niets crimineels gebeurde zonder de zegen van Holleeder, steevast rustig op zijn Vespa door de hoofdstad tuffend. Ondertussen gaf hij gastcolleges aan de universiteit en schreef hij columns. Holleeder lag zo aan de basis van een nieuw woord: de knuffelcrimineel. Een jongen uit de Jordaan die door zijn vader werd afgetuigd en hopeloos van het pad geraakte, maar die zijn leven had gebeterd.
Niet dus. Daarvoor was de lokroep van de macht over leven en dood, het grote geld en het excessieve geweld te groot. Lang voor de Mocro Maffia de grootschalige drugstrafiek overnam, was het Holleeder die marihuana, hasj en later pillen en coke liet verschepen. Zijn tweede handelsmerk: afpersing van advocaten, cafébazen, andere criminelen, noem maar op. Vriend of vijand, wie niet luisterde, kreeg de rekening gepresenteerd: een kogel door het hoofd. De allerlaatste kogel is bestemd voor zus Astrid. Dat zei ze toch zelf in het interview destijds op een schuiladres: “Het voorschot voor mijn liquidatie is allang betaald. Achter tralies of niet: hij heeft mij volledig in de greep. Wanneer ik op een dag de schutter zal zien arriveren, weet ik dat het Willem gelukt is. Die allerlaatste seconde voor ik sterf aan hem moeten denken, dat is het enige wat hem op cel nog bezighoudt.” In de rechtszaal durfde ze hem niet aan te kijken.
Uit de cel komt hij nooit meer. Dat besliste de voorzitter in De Bunker, de zwaarbeveiligde rechtbank van Amsterdam, vrijdagochtend. Ook in hoger beroep kreeg Holleeder levenslang. Schuldig aan zes liquidaties en nog een rist mislukte pogingen.
“Verschrikkelijke keuzes”
“U hebt verschrikkelijke keuzes gemaakt, om bezittingen af te nemen of om te voorkomen dat slachtoffers met de politie zouden praten”, zei de rechter. “Het is opvallend dat u met drie slachtoffers bevriend bent geweest. Dat hebben zij met de dood moeten bekopen.”
“Dit is misdaadgeschiedenis, het eind van een tijdperk”, schreef een misdaadreporter op Twitter. Holleeder, opvallend nerveus voor zijn doen, reageerde net voordien dat hij het niet eens is met het oordeel van de rechtbank.
Toen een van de nabestaanden riep dat het “een mooie uitspraak was”, riep Holleeder terug: “Pisbak!” Het allerlaatste wapenfeit van de man die decennialang voor verdriet en verderf heeft gezorgd. “Ik ben hiervoor in de wieg gelegd”, zei hij daarover ooit tegen studenten in het tv-programma College Tour. “Dit is wat ik van mijn leven heb gebakken. Niets.”