Ik heb de kathedraal in 2019 met mijn eigen ogen zien afbranden.” Hasselaar mag omgeving Notre-Dame hertekenen
NOTRE-DAME
PARIJS
Tijdens restauratiewerken aan de Notre-Dame sloegen op 15 april 2019 plots de vlammen uit het dak. De beelden gingen de wereld rond. De kathedraal wordt nu gerestaureerd tegen de Olympische Spelen in 2024. De stad Parijs besloot meteen de hele omgeving van de Notre-Dame op het Île de la Cité een facelift te geven. Daarvoor werd een internationale architectuurwedstrijd uitgeschreven waaraan 39 befaamde bureaus en architecten van over de hele wereld deelnamen. De opdracht was niet eenvoudig. De stad Parijs wil er een groenere en toegankelijkere omgeving van maken, maar tegelijkertijd is de site beschermd werelderfgoed. Uiteindelijk bleven er vier teams over die een ontwerp mochten indienen.
In het winnende ontwerp van Bas Smets geven twee trappen toegang tot een ondergrondse promenade die aansluit op de crypte onder de kathedraal en de Seine. Vanop de trappen zie je de kathedraal zoals ze er 800 jaar geleden uitzag. Bovengronds speelt de architect met wind, water en schaduw. 131 extra bomen zorgen voor schaduw, een dunne waterfilm op het plein moet de gevoelstemperatuur op het plein doen dalen. Het plan van Smets haalde het van stevige concurrentie, zoals het bureau van Michel Desvigne, één van Frankrijks bekendste landschapsarchitecten, waar hij nog ooit voor werkte. De werken starten in 2024, zodra de restauratie van de kathedraal erop zit, en zal 50 miljoen euro kosten. Vanaf 2027 kunnen de jaarlijks 13 miljoen bezoekers het met eigen ogen aanschouwen.
Klimaatbestendig
“Dergelijke grote projecten gaan altijd via een wedstrijd”, zegt Bas Smets vanuit Parijs. “Het doet deugd om dit te winnen, want de concurrentie bestond echt uit de top van de Europese landschapsarchitecten. Het geeft ons een goed gevoel dat we straks mee kunnen helpen om de Notre Dame in al zijn glorie te herstellen. Het was de bedoeling om het gebouw opnieuw een belangrijke rol te geven als publieke plaats in de stad aan de oevers van de Seine, zowel voor Parijzenaars als toeristen. En tegelijkertijd willen we de site klimaatbestendig maken. “We gaan de omgeving klaarmaken voor hogere temperaturen. Met de aanplanting van zeker 131 bomen die voor extra schaduw zullen zorgen. Daarnaast willen we de toenemende wind een vrije doorgang geven. Eén à twee keer per dag zal er ook een dun laagje water over het plein stromen waardoor de stenen afkoelen. In die waterlaag kun je dan de tijdelijke reflectie van de kathedraal bewonderen. Zo is er een band met honderden jaren geschiedenis.”
Bas Smets was op de dag van de brand in Parijs. “Ik heb de ramp met mijn ogen zien gebeuren. Ik krijg er nog altijd kippenvel van. Een icoon met zo’n geschiedenis door vlammen verteerd zien worden, maakt veel emoties los. Het is daarom een hele eer om mee te mogen werken aan de heropbouw.”
Smets, een geboren Hasselaar, realiseerde ook al de uitbreiding van de esplanade van de Parijse zakenwijk La Défense. Samen met de befaamde architect Frank Gehry transformeerde hij een oude spoorwegsite in Arles tot een groene oase. Zijn Brussels bureau creëerde het Turn en Taxispark op het terrein van een voormalig goederenstation. Hij ontwierp ook een gedenkteken voor de aanslagen van 2016 in het Brusselse Zoniënwoud en een herdenkingsplek op het Noorse eiland Utøya, na de aanslag op een jeugdkamp. Dichter bij huis gaat de architect straks zorgen voor de vergroening van de stadskern in Genk.