Chinastrategie

Een dag. Zo lang duurde het omstreden bezoek van de Duitse bondskanselier Olaf Scholz aan China. Scholz is de eerste die het land bezoekt na het 20ste congres van de Communistische Partij. Een congres waarop Xi Jinping zich opwierp als de onbetwiste leider. Het China waarmee Scholz geconfronteerd wordt, is dus een ander China dan het land dat Angela Merkel drie jaar geleden bezocht. In een open brief in de media gaf Scholz dat voor zijn vertrek ook toe. “We mogen ons niet ontkoppelen van China, maar ook niet te veel vertrouwen hebben.” Hoe moeten we die boodschap begrijpen? Duitsland profiteerde jarenlang van een exportmodel dat draaide op goedkope energie uit Rusland en uitvoer naar China. De oorlog in Oekraïne toonde aan hoe gevaarlijk die afhankelijkheid van dubieuze regimes is. In februari sprak Scholz van een Zeitenwende, een keerpunt. Maar die woorden botsen met zijn daden. Vorige week gaf hij, tegen de wil van zijn liberale en groene coalitiepartners in, goedkeuring aan de participatie van het Chinese staatsbedrijf Cosco in de haven van Hamburg, een stad waar hij ooit burgemeester was. Scholz voelt de druk van de Duitse industrie, die beseft dat het oude groeimodel in gevaar is. Voor het eerst in jaren importeert Duitsland meer dan het exporteert. De vrees is dan ook dat Scholz in China naar een reset van het naïeve exportmodel zocht. Dat hij de Franse president Emmanuel Macron afwees toen die vroeg om hem te vergezellen, maar wel de CEO’s van Siemens en BMW meenam, draagt bij tot het vermoeden dat het eigenbelang primeert.

Zo dreigt Europa zich opnieuw uit elkaar te laten spelen, terwijl alleen een gezamenlijke Chinastrategie succes kan hebben. Want ook al walgen we van de Chinese waarden en normen, we moeten wel op zoek naar een samenlevingsvorm. Terecht zegt Scholz dat we ons niet mogen ontkoppelen, maar vandaag ver verwijderd zijn van een “wederkerige relatie”. Toegang tot elkaars markten of industrieën: het is eenrichtingsverkeer. Zolang dat niet verandert, is er van een normale relatie geen sprake. Maar is Scholz ook bereid om de scheefgetrokken handelsrelaties te herzien, als dat het Duitse model pijn doet? We vrezen ervoor. Niet protectionisme is de oplossing, schreef hij, wel investeren in de weerbaarheid van onze economie. Dat zijn mooie woorden, maar als China ons blijft bestoken met goedkope spullen, wordt onze economie wel verder weggeconcurreerd. Alleen hogere importtaksen kunnen dat vermijden. Dat is geen protectionisme, maar gezond verstand, tot China bereid is tot een eerlijke strijd met gelijke wapens.

Reacties: dekern@hbvl.be