Trump “heel, heel waarschijnlijk” weer presidentskandidaat in 2024
ANALYSE WASHINGTON
Al sinds hij het Witte Huis moest verlaten, alludeert Trump op een terugkeer als president. Tot nu bleef het bij insinuaties, maar in Iowa klonk hij donderdag duidelijk. “Ik ben twee keer kandidaat geweest. En ik heb ‘twee keer’ gewonnen. Om het land weer succesrijk en veilig en glorierijk te maken, zal ik het heel, heel, heel waarschijnlijk opnieuw doen.” Het was zijn eerste meeting van een campagne met het oog op de midtermverkiezingen dinsdag. Vijf dagen is hij op pad, vier keer zal hij zijn aanhangers toespreken. Dit weekend is hij in Pennsylvania, waar een nieuwe gouverneur gekozen wordt en er een Senaatszetel op het spel staat. Die laatste moeten de Republikeinen binnenhalen, willen ze de meerderheid naar zich toetrekken. Niet toevallig wordt die strijd beslecht door twee kandidaten die door Trump gesteund worden. Wanneer hij zijn kandidatuur officieel aankondigt? “Very soon, maak je klaar”, besloot Trump, die de verkiezingen als hefboom gebruikt. Die “very soon” slaat op het moment dat de verkiezingsuitslag duidelijk is. Volgens The New York Times heeft Trump 14 november aangekruist.
Biden in de problemen
‘Midtermverkiezingen’ zijn wat het woord zegt. Tussentijdse verkiezingen in het Congres halfweg het presidentieel ambt. Ze zijn zo ook een soort populariteitspoll voor de zittende president, en voor Joe Biden ziet het er niet goed uit. Peilingen wijzen erop dat hij waarschijnlijk de Democratische meerderheid in het Huis van Afgevaardigden zal verliezen. In de Senaat, waar het nu 50-50 staat qua zetels, wordt het een thriller. Om de meubelen te redden, gaat Biden dit weekend samen met Barack
Obama campagne voeren, ook in Pennsylvania. Het is de ‘swingstate’ der ‘swingstates’ geworden, waar de voorbije verkiezingen presidentskandidaten werden gekroond of gekraakt.
Voor Biden staat er veel op het spel. Met een verdeeld of zelfs vijandig Congres zal de president vleugellam zijn. Krijgen de Democraten een dreun, dan is het niet alleen de nederlaag van de partij, maar ook die van de president. Door persoonlijk campagne te voeren, zal verlies hem nog meer aangewreven worden. Een tweede ambtstermijn kan hij dan zo goed als vergeten. Zeker de progressieve Democraten zullen hem er ook aan herinneren dat hij eind november 80 wordt en zijn populariteit maar rond de 40 procent blijft schommelen. Een vleugellamme president en een verdeelde Democratische partij zonder echte favoriet, de kaarten kunnen voor de Republikeinen niet beter liggen.
Voor Trump is het echter maar een deel van het verhaal.
Gespleten over Trump
Om “very soon” met een kans op succes zijn kandidatuur binnen te halen, moet immers niet alleen de Republikeinse partij winnen. Ook zijn persoonlijke pionnen moeten het halen, en lang niet alle Republikeinse verkozenen willen dat Trump een herkansing krijgt. Er woedt zelfs een interne oorlog tussen de extreme Republikeinen die Trump aanhangen en meer gematigde, zoals Senaat-boegbeeld Mitch McConnell. Trump opperde woensdag nog dat deze “zwakkeling” uit de Senaat moet worden gezet als partijleider.
Iets meer dan de helft van de 595 Republikeinse kandidaten voor federale of staat gebonden ambten, heeft twijfels over de integriteit van Trump geuit. Het overgrote deel van die andere helft kijkt de kat uit de boom. Omdat ze
Trumps macht vrezen. Dinsdag zullen ze weten hoe groot zijn greep echt is. Zijn pionnen in Arizona, Georgia, Ohio en Pennsylvania zullen moeten scoren. Gebeurt dat niet, dan zullen pragmatische Republikeinen hardop beginnen twijfelen of de 76-jarige Trump wel de beste troef is voor de race naar het Witte Huis.
Extreme kandidaten
Dit jaar steunde de ex-president maar liefst 240 kandidaten tijdens de voorverkiezingen. 92 procent van zijn pionnen haalden het. Maar of dat dinsdag succes verzekert, is niet zeker. Trump ging met zijn aanhang ook de strijd aan tegen zetelende Republikeinen, gematigden die hem niet altijd hadden gesteund. Daar wonnen zijn pionnen zes keer, maar verloren ze wel tien voorverkiezingen. Meestal omdat zijn kandidaten omstreden zijn en gematigde kiezers afschrikken. De belangrijkste vereiste voor steun die Trump stelt, is dat een kandidaat openlijke twijfels moet hebben bij de overwinning van Biden. In Pennsylvania is het niet anders. Tv-persoonlijkheid Dr. Mehmet Oz komt op voor de Senaat. De voormalige hartchirurg is een omstreden figuur, herhaaldelijk beschuldigd van het promoten van pseudowetenschap en zelfs kwakzalverij. Voor het gouverneurschap doet Doug Mastriano een gooi, een extreemrechtse figuur die blijft beweren dat de verkiezingen in 2020 zijn vervalst. Op 6 januari 2021 was hij ook aanwezig bij de raid op het Capitool.
Verkiezingen sturen
Dinsdag worden ook in de staten belangrijke verkiezingen gehouden. Trump steunt veel potentiële gouverneurs en lokale mandatarissen. Ook dat is met het oog op de verkiezingen van 2024, om te proberen kiesreglementen en districten aan te passen in het voordeel van de partijkandidaat. En het gaat nog verder dan dat. De ex-president zet ook zijn pionnen in voor een mogelijke strijd na de verkiezingen in de staten, zoals kandidaten voor de lokale post van Secretary of State. Er is zelfs een overkoepelende organisatie opgericht, America First SOS Coalition. Het ambt is een obscure administratieve baan, behalve als er verkiezingen zijn. Dan hebben ze in de meeste staten de supervisie over de stembusgang, het naleven van de regels en vaak ook het bekrachtigen van de uitslag. De meeste Amerikanen waren zich tot 2020 amper bewust van het bestaan van het ambt. Tot uitlekte dat Donald Trump Brad Raffensperger, de Secretary of State van Georgia, belde met de opdracht “11.780 stemmen te vinden” die hem winst in de staat zouden opleveren. De kandidaten van de America First SOS Coalition zijn er rotsvast van overtuigd dat “hun” president alleen maar kan verliezen door fraude. Niet alleen in 2020, maar ook in 2024, wanneer ze hopen op een sleutelpositie te zitten.