Democratie op het spel
Twee jaar na de verkiezing van Joe Biden staan de Verenigde Staten voor belangrijke midterm-verkiezingen. Voor het eerst gaan die niet alleen over de vraag wie de politieke macht naar zich toe trekt in Washington. De democratie zelf staat op het spel. Traditioneel zijn de midterms een afspiegeling van de populariteit van de president. Voor Biden is dat reden tot bezorgdheid, want slechts 42 procent steunt hem nog, op Trump na de slechtste score na de Tweede Wereldoorlog. Nochtans doet Biden het inhoudelijk niet slecht, maar wie de economie niet mee heeft, kan het schudden in de VS. Met een inflatie van 8 procent maken de autoverslaafde Amerikanen zich vooral zorgen over de prijs aan de pomp, niet over het recht op abortus of de oorlog in Oekraïne.
Verliest Biden straks zijn meerderheid in de Senaat of het Huis van Afgevaardigden, dan dreigt er twee jaar politieke stilstand. Die politieke slingerbeweging is niet nieuw, maar nu staat er meer op het spel. Toen Biden begin november 2020 werd uitgeroepen tot winnaar van de presidentsverkiezingen, beloofde hij om zijn land te ‘genezen’ van de diepe verdeeldheid tussen democraten en republikeinen. Het Stop the steal-virus dat Donald Trump bij zijn medestanders injecteerde, blijkt echter resistent tegen genezing. Hoewel er nooit bewijs werd gevonden voor enige verkiezingsfraude heeft een meerderheid van de huidige Republikeinse kandidaten de uitslag van twee jaar geleden ontkend of in vraag gesteld. De gevolgen van dat door Trump gelanceerde wantrouwen in de democratie zijn verwoestend. Geradicaliseerde kandidaten verkondigen zonder enige schroom de wildste complottheorieën, terwijl 70 procent van het Republikeinse electoraat overtuigd blijft dat Biden niet hun rechtmatige president is. De bestorming van het Capitool liet al zien hoe dat kan leiden tot antidemocratisch geweld. Eind oktober nog werd de man van Nancy Pelosi, de Democratische speaker van het Huis van Afgevaardigden, thuis aangevallen met een hamer door een man die geloofde in allerlei ultrarechtse complotverhalen. Toen Biden onlangs de Make America Great-beweging bestempelde als een gevaar voor de democratie, kreeg hij felle kritiek van de Republikeinen omdat het beide zijden niet dichter bij elkaar zou brengen. Maar de waarheid is wel het begin van een nieuw debat. Als de geradicaliseerde MAGA-aanhangers hun ‘verkiezingshervormingen’ doorvoeren, dreigen ze het hele democratische fundament van de VS te ondermijnen. Toen Trump in 2020 de Republikeinse Secretary of State in Georgia vroeg om “11.780 stemmen te vinden” om hem alsnog de overwinning te bezorgen, kreeg hij nul op het rekest. Maar wat als de man van ‘The Big Lie’ in 2024 opnieuw presidentskandidaat is? Durven zijn verblinde volgers het dan nog aan om nee te zeggen?
Reacties: dekern@hbvl.be