“Melk, de witte motor? Dat klopt niet altijd”
GEZONDHEID HASSELT
Na twaalf jaar studies (kinder)geneeskunde startte de Hasseltse Ilse Rayen vol goede moed aan haar carrière als kinderarts. “Maar al snel merkte ik dat je als kinderarts vaak geen oplossing hebt voor veel problemen die zich bij kinderen voordoen. Chronische buikpijn, chronische diarreeklachten of chronisch hoesten bij kinderen. Daar hebben we in de klassieke geneeskunde eigenlijk weinig antwoorden op. Wat doen we dan? Naar allerlei medicijnen grijpen. Maar die doen vaak eigenlijk meer kwaad dan goed. Die medicatie bestrijdt de symptomen. Ze pakken de oorzaak niet aan, waardoor het probleem blijft. En heel vaak ligt die oorzaak in de darmen als gevolg van verkeerde voeding.”
Een eerste mythe die u in uw boek doorprikt gaat over melk. Die is vaak juist niet gezond voor kinderen.
“Dat wij als mens koemelk drinken, die eigenlijk bedoeld is voor kalfjes, is op zich al raar. Toch hebben we allemaal geleerd dat melk heel belangrijk is voor kinderen in de groei. ‘Melk, de witte motor’, herinner u. Maar die mythe klopt dus niet volledig. Heel veel kinderen (maar ook volwassenen) hebben door overmatig medicijngebruik, waaronder antibiotica en maagzuurremmers, en stress slechte darmen waardoor ze koemelk moeilijk kunnen verteren. Gevolg is dat onvolledig verteerde koemelkeiwitten in het bloed terechtkomen. Het lichaam beschouwt dit als iets lichaamsvreemds en gaat hierop antilichamen aanmaken. Daardoor ontstaan allerlei mini-ontstekingen. Heel veel chronische klachten – van maagdarmklachten, zoals reflux, tot gewrichtspijnen, oorontstekingen en eczeem – kunnen opgelost worden door de darmen aan te pakken én door ontstekingsbevorderende voedingsstoffen waaronder koemelk te mijden. Zeker vanaf de leeftijd van twee jaar raad ik overmatig melkgebruik bij kinderen af. De nadruk in de voeding zou eigenlijk moeten liggen op zaken die we herkennen uit de natuur, zoals veel groenten. Groene groenten bevatten overigens ook veel en vooral betere opneembare vormen van calcium dan melk.”
U hamert er ook op dat fruitsap heel ongezond is.
“Dat suiker vergif is, weten we allemaal. Maar fruitsap is dat eigenlijk ook. Een appel bestaat voor vier procent uit fructose, voor appelsap is dat liefs zestig procent. Fructose is een soort suiker dat recht naar de lever gaat en dus heel ongezond is. Teveel Fructose leidt vaak tot suikerziekte, vaker dan vettig eten. Fructose en glucose-fructose siroop zijn stoffen die men overal in steekt omdat het verslavend is. Het is nog zoeter dan suiker en zorgt ervoor dat je er meer en meer naar gaat hunkeren. Bovendien voedt suiker de verkeerde darmbewoners zoals gisten waardoor de vertering weer in het gedrang komt. Geef uw kind in plaats van zoete drank dus zo veel mogelijk water, eventueel met een stukje komkommer, citroen of perzik erin, zodat het water toch een smaakje heeft. Al moet bij een verjaardagsfeestje een bezoekje aan een fastfoodrestaurant met daarbij een Fanta zeker kunnen. Zolang de basis maar goed is: 80 procent gezond is volgens mij een goede regel. Dan kan je nog 20 procent buiten de lijntjes kleuren.”
Nog een opvallende stelling in het boek: dwing kinderen nooit om hun bord leeg te eten.
“Nee, dat moet je nooit doen. Als ouder bepaal je wat je kind eet en kies je voor gezond eten. Maar een kind mag wel de autonomie hebben om aan te geven dat het voldaan is. Anders zal het nooit leren wanneer het wel of niet genoeg heeft. Kinderen laten hun groenten vaak liggen. Wat doen we dan? We geven iets lekkers in de plaats: een pudding. Dat kinderen groenten niet zo graag lusten, is simpel te verklaren. Van nature hebben peuters en kinderen een aangeboren beschermingsmechanisme in het brein om onbekend en mogelijk giftig voedsel te vermijden. In groenten zitten stoffen die ervoor zorgen dat ze bitter smaken, maar die stoffen dienen om planten te beschermen tegen insecten. Als je sommige groenten rauw eet, dan proef je die bitterheid. Maar als je groenten kookt, dan is dat systeem kapot en dan worden die groentjes lekkerder.”
Kinderen krijgen volgens u ook veel te snel medicatie.
“Kinderen krijgen sneller koorts en worden sneller ziek dan volwassenen. Ze zijn vatbaarder voor infecties omdat hun afweersysteem nog niet rijp is. Koorts is dus eigenlijk een teken dat het immuunsysteem aan het reageren is op een infectie, wat dus goed is. Bij lichte koorts is het niet nodig om je kind vol te stoppen met paracetamol of Nurofen. Bij hoge koorts en wanneer een kind niet meer eet of de hele tijd slap in de zetel ligt, dan kan medicatie natuurlijk wel zinvol zijn. Al vind ik dat artsen te snel naar antibiotica grijpen. Vaak uit angst of veiligheid, om zich in te dekken. Terwijl antibiotica, indien veelvuldig gebruikt, wel degelijk grote schade kan aanrichten in de darm. En in de darm is het grootste deel van het immuunsysteem gehuisvest.”
→ ‘Natuurlijke gezondheid voor baby’s en kinderen’, Ilse Rayen,
Manteau, 224 blz.