Midtermverkiezingen in grimmige sfeer van bedreigingen en fake news
In de VS wordt met spanning uitgekeken naar de midtermverkiezingen van morgen, en naar meer dan alleen de uitslag. Gevreesd wordt dat de verkiezingsdag overschaduwd zal worden door gewelddadige incidenten. Bedreigingen zijn schering en inslag en fake news overspoelt het land om de verkiezingen te beïnvloeden.
“Jullie zullen allemaal geëxecuteerd worden.” Dat was een van de anonieme bedreigingen die de verkiezingsambtenaren in Maricopa County in Arizona via sociale media naar het hoofd geslingerd kregen. “We draaien een draad om jullie benen en binden jullie achter de auto”, was een andere. De voorbije weken werden volgens Reuters 140 van dat soort bedreigingen geuit tegenover de mensen die er de verkiezingen in goede banen moeten leiden. Maricopa County – waarin Phoenix ligt, met 1,6 miljoen inwoners de op vier na grootste stad van de VS – is lang niet de enige plaats waar de spanning al weken te snijden is, maar de ambtenaren daar worden meer dan geviseerd. Het was dan ook de plek waar Joe Biden in 2020 definitief de staat Arizona binnenhaalde en een gigantische stap zette naar het presidentschap. Het bleef er niet bij bedreigingen. Al tijdens de voorverkiezingen doken er aan de kiesbureaus geregeld vreemden op die alle ambtenaren fotografeerden bij het binnengaan. Begin augustus werd een kiesbureau omsingeld door een groep die zich de ‘First Amendment Auditors’ noemde. Ze namen foto’s van het personeel en de nummerplaten van hun auto’s. De boodschap was duidelijk: We weten wie jullie zijn, we zullen jullie weten te vinden. De stroom bedreigingen en de intimidatie komt altijd uit dezelfde hoek: van aanhangers van ex-president Donald Trump die geloven in zijn verhaal dat de verkiezingen in 2020 gestolen werden. De midtermverkiezingen zijn dan ook enorm belangrijk: ze beslissen over de meerderheid in het Congres en zullen bepalen of president Joe Biden nog echt beleid kan voeren of niet.
Herhaling van 2020
Slechte verliezers zijn er altijd geweest, en een boze achterban ook. Maar in het verleden ebde de woede snel weg van zodra de verkiezingsuitslag was bevestigd. Dit keer niet. De stroom bedreigingen tegen verkiezingsambtenaren bleef komen en groeide naarmate de midtermverkiezingen naderden nog. Sinds 2020 zijn er in de VS meer dan 1.000 bedreigingen officieel genoteerd, waarvan 120 ernstig genoeg zijn om strafrechtelijk vervolgd te worden. De geest die Trump uit de fles liet, kreeg men er nooit meer in.
De aanloop naar de verkiezingen lijkt op een doorslagje van wat er in 2020 gebeurde, maar dan erger. De samenzweringstheorieën op sociale media tieren welig. De verhalen van hoe stemcomputers zijn gemanipuleerd, dat digitale kiesbrieven niet zullen tellen, dat stemmen van rechtse kiezers zullen verdwijnen, ze circuleren massaal. Democraten die in belangrijke staten zoals Pennsylvania, Arizona, Michigan, Georgia of Ohio nipt winnen, kunnen dat volgens de theorieën alleen door fraude. Het was die stemmingmakerij die leidde tot de raid op het Capitool op 6 januari 2021. Dat scenario zal zich niet herhalen. Toch niet in Washington, want de midterms zijn grotendeels lokale verkiezingen. Maar elke staat heeft wel een eigen “Capitool”. Volgens veiligheidsdiensten zijn er in Arizona, Michigan en Georgia al pogingen ondernomen om “gewapend verzet” op de been te brengen, en er zijn afspraken gemaakt voor bijeenkomsten na de verkiezingen. In Georgia werd op een extreemrechts Telegram-kanaal gepraat over de noodzaak om het stemrecht van de burger met geweld af te dwingen.
Desinformatie troef
Al twee jaar verspreidt het Make America Great Again-netwerk valse beschuldigingen, zoals over software van Chinese makelij waardoor Peking Trump van de macht kan houden. In Wisconsin is een andere versie gelanceerd: de software van de stemcomputers zou gemaakt zijn door een linkse ngo. Er is niets van waar, maar het bericht verspreidde zich wel nationaal en kreeg steun van Donald Trump. Ook de Republikeinse partij liet zich niet onbetuigd. Via Twitter werd het valse bericht verspreid dat in Arizona geknoeid was met inschrijvingen. Door de massale desinformatie en de legitimiteit die er zo aan gegeven wordt, acht men het zo goed als zeker dat er tijdens of na de verkiezingen gewelddadige incidenten zullen zijn. In Maricopa County werd een veiligheidsoefening voor het personeel gehouden. Die ging uit van een aanval op een kiesbureau op 8 november waarbij meerdere doden vielen. In de VS lopen genoeg zwaarbewapende leden van extreemrechts milities zoals The Oath Keepers of Proud Boys rond die daartoe in staat zouden kunnen zijn.
Kogelvrije vesten
De aanval met een hamer op de man van Nancy Pelosi, de voorzitster van het Huis, heeft aangetoond dat de grens tussen bedreigingen en geweld in de gespleten VS ook overschreden wordt. De dader, een aanhanger van de Stop the Steal-beweging, was op zoek naar haar. Op dezelfde dag van de aanval pleitte ook een man schuldig aan een moordplan op Democratisch verkozene Eric Swalwell. Eerder werd een man gearresteerd aan de deur van Democrate Pramila Jayapal. Hij bedreigde haar met een vuurwapen op zak. Meestal worden Democraten geviseerd, maar ook Republikeinen zijn al slachtoffer geweest van geweld. In 2017 werd Steve Scalise neergeschoten door een aanhanger van Bernie Sanders, het boegbeeld van de linkse Democraten. Sinds de aanval op het Capitool heeft de overheid miljoenen uitgegeven aan bescherming van verkozenen en hun familie en de leden van het Hooggerechtshof. Aan beveiligingscamera’s, privébewaking en kogelvrije vesten. En op de regionale luchthavens waar ze vertrekken naar Washington zijn er speciale politiepatrouilles na een reeks bedreigingen en scheldpartijen aan de gates. Amerikaanse politici lopen rond met de daver op het lijf door de verziekte sfeer. Madeleine Dean, die een rol speelde in het impeachmentproces tegen Trump, draagt na de vele bedreigingen die ze achteraf kreeg altijd een kogelvrije vest. Republikein Peter Meijer, die de orders van Trump om de verkiezingsuitslag te boycotten naast zich neerlegde, klaagde dat zijn familie werd bedreigd. “Beide partijen hebben extremisten”, zei hij. “Maar er is een verschil tussen gestoorde mensen en onze gestoorde mensen. Die hebben overdreven veel wapens. Ze hebben granaten. Ze geloven in het grondwettelijk gebruik van wapens.”