Kasteel van Heers in de stellingen gezet
Aannemer Renotec is gestart met het stutten van het kasteel van Heers. Het monument is nu gered van verdere aftakeling en wacht op zijn definitieve restauratie. Daarnaast zijn vrijwilligers en een bouwerscollectief bezig met de ombouw van de koestal naast de kasteelhoeve.
“We zijn deze week gestart met het onderstutten van het kasteel”, vertelt werfleider Chris Stijnen (Renotec). “De bedoeling is de huidige fase te stabiliseren met stellingen en balken. We willen zo extra schade voorkomen vooraleer de restauratie van het kasteel aanbesteed kan worden. Dat zal wellicht ten vroegste over drie jaar kunnen gebeuren. We zijn hier zeker nog twee weken bezig. In januari gaan we ook stellingen zetten in enkele bijgebouwen zodat die niet meer kunnen instorten.”
Hoopvol
Er heerst weer een hoopvolle bouwdrukte op het kasteeldomein. Het moet geleden zijn van de jaren 1500 toen het kasteel herbouwd werd na de verwoesting door de troepen van Karel de Stoute. Het laatgotische kasteel ziet er nog ongeveer uit zoals het in de 16de eeuw gebouwd werd. Vier eeuwen later leek het echter niet meer te redden omdat de verarmde adellijke familie die er woonde het volledig had laten verkommeren. Tot vijf jaar geleden vrijwilligers van de Heerlijk(heid) Heers de handschoen opnamen om het kasteel te redden. Vorig jaar kon de Vlaamse overheid het kasteel eindelijk overnemen van de familie Desmaisières.
2032
Erfgoedstichting Herita kan voor de restauratie rekenen op een erfpacht van 35 jaar en een startbudget van 10 miljoen euro. Herita is de Vlaamse erfgoedstichting die onder meer de Abdij van Herkenrode in Hasselt beheert.
Het kolossale restauratieproject loopt pas af in 2032 en zal in fases uitgevoerd worden. De Tiendenschuur heeft intussen weer een nooddak en wordt vanaf volgend jaar als eerste gerestaureerd. Aan het kasteel zelf hoopt men na de dringende instandhoudingswerken die nu gebeuren, in 2024 te starten. Tegen 2027 moet het kasteel ‘casco’ gerestaureerd zijn, daarna wordt het interieur aangepakt. Als laatste komt de hoeve aan de beurt.
Koestal
Allemaal nog toekomstmuziek, maar er gebeurt al een en ander op de site. Zo nemen de werkmannen van bouwerscollectief Underground Multinational uit Antwerpen samen met vrijwilligers de koestal onder handen. “De 500 m2 grote stal krijgt een reconversie die zo weinig mogelijk impact heeft op de bestaande historische structuur”, zegt projectcoördinator Caroline Geerts. Het is een voorlopige reconversie van zo’n tien jaar, in afwachting van de definitieve restauratie van de kasteelhoeve. “Daarom renoveren we alles ‘omkeerbaar’. De OSB-vloer wordt bijvoorbeeld zonder één vijs vastgezet. Op het gelijkvloers komt een ontvangstruimte met keuken en wc. Op de eerste verdieping komen er kleine vergaderboxen en multifunctionele ruimtes. De inkomsten van de activiteiten kunnen we gebruiken voor de restauratie.”
De koestal wordt ingericht naar een ontwerp van Komaan!Architecten uit Antwerpen. In het voorjaar moet het gebouw klaar zijn.
Opleidingen
Woensdag zijn in de koestal ook cursussen van start gegaan van CVO De Verdieping die in eerste instantie inzetten op kortlopende opleidingen in de bouw en het groenbeheer. “We starten met kleine klusjes, zoals het maken van een trap of platform”, zegt Joris Quintens (CVO De Verdieping). “In een latere fase komen gespecialiseerde restauratie- en renovatietechnieken aan bod zodat onze cursisten geleidelijk kunnen meegroeien en inspringen bij de restauratie. Het is een lerende werf, we voelen dan ook dat er heel veel potentieel zit in dit project. De locatie werkt ook motiverend. We werken veel met mensen die werkloos zijn en zelfs met asielzoekers. Dit geeft ons de kans om dit culturele erfgoed open te stellen naar mensen die hier anders niet zouden geraken.”
→ Wie zich als vrijwilliger wil inzetten voor het kasteel, kan zich aanmelden via kasteelvanheers@herita.be. Zondag 13 november is er weer een vrijwilligersdag op het kasteeldomein.