Diepe wonden geslagen tussen vakbonden en werkgevers.

De twee kennen elkaar nu al een aantal jaar als toponderhandelaars binnen het sociaal overleg. Maar op het statige ABVVhoofdkwartier in hartje Brussel was Unizo-CEO Danny Van Assche nog nooit geweest. Hij kijkt zijn ogen uit, wanneer Miranda Ulens hem trots haar koninkrijk showt. Alleen de schilderijen en andere ornamenten die verwijzen naar de oude industrie staan hem niet aan. “Jullie zouden toch eens voor modernere werken moeten kiezen.”

Voor het overige is de begroeting bijzonder hartelijk. Er wordt zelfs gekust tussen de leden van de Groep van Tien. “Wij komen persoonlijk ook heel goed overeen”, zegt Ulens. “Binnen de groep zijn wij positieve, voluntaristische leden.”

Waarom loopt het dan toch fout?

Ulens: “Omdat je van ons niet kan verwachten dat we akkoord gaan met een maximale loonsverhoging van nul procent.”

Van Assche: “Daar ben ik ben het al meteen niet mee eens. Wat jullie beschouwen als nul, is niet nul. Als we op basis van de cijfers in september de loonnorm toepassen, waarbij we dus de lonen vergelijken met die in de ons omliggende landen, dan zou die volgend jaar -6,75 procent moeten zijn in plaats van nul. In theorie zouden we dus de lonen moeten verminderen. Maar de loonwet bepaalt dat we niet onder nul gaan.”

Ulens: “Wij zijn het al niet eens met die verplichte toepassing van de loonnorm. Die wet is door de regering-Michel in 2017 geschreven, en de werkgevers hielden de pen vast.”

Maar ook de huidige regering zal die wet niet aanpassen.

Ulens: “En dat vinden wij onrechtvaardig. Want als je dan toch wil vergelijken met de buurlanden: de voorbije twintig jaar zijn de reële lonen in Duitsland met 19 procent gestegen. Bij ons is dat 1 procent.” Van Assche: “Op de een of andere manier vinden de vakbonden dat een indexering geen loonstijging is.”

Ulens: “Tuurlijk niet. Het is een aanpassing van de koopkracht aan de hogere prijzen.”

Van Assche: “De automatische indexering bestaat nog in amper vier landen ter wereld. Omdat ze zo moeilijk is voor de bedrijven. Het stoort me enorm dat ik de vakbonden nooit eens hoor uitleggen aan hun leden dat het ze heel blij mogen zijn dat België dat systeem handhaaft. Zeker in tijden waarin de inflatie woekert. Ik kreeg vandaag nog een bericht van een pizzeria-uitbater in Brugge. Nu zijn vast energiecontract is afgelopen, gaat zijn maandelijkse elektriciteitsfactuur van 1.500 naar 5.500 euro. En in januari krijgen zijn werknemers een loonsverhoging van elf procent. Probeer dat maar eens op te halen door pizza’s te verkopen...”

Ulens: “Maar...”

Van Assche: “Nee, nu mag ik even razen. (lacht) Op zo’n moment een loonsverhoging bovenop die indexering vragen, is compleet onverantwoord.”

Ulens: “Net zoals het ondermaats is van jullie om de welvaartsenveloppe (de verdeling van 900 miljoen euro extra voor de uitkeringen, nvdr.) niet goed te keuren omdat we het niet eens zijn over de lonen. Pure chantage.”

Mevrouw Ulens, begrijpt u dat werkgevers momenteel niet de middelen hebben om de lonen te verhogen?

Ulens: “Wij beseffen dat die indexering voor sommigen niet evident is. Anderzijds zien we dat er historisch hoge winsten zijn en dat de bedrijven ook al sinds het uitbreken van de coronacrisis kunnen rekenen op forse overheidssteun. Negen miljard euro loonsubsidie ondertussen. Op zich stoort mij dat niet. Maar wel dat ze die steun achteraf als winst uitbetalen aan hun aandeelhouders. In twintig jaar is het aandeel van de lonen in de toegevoegde waarde van bedrijven gedaald van 65 naar 55 procent. Maar ook de werknemers hebben recht op een stukje van de gecreëerde welvaart.”

Van Assche: “Ik vrees dat Miranda ondertussen al zeven dingen heeft gezegd waarvan mijn haren te berge rijzen. De meeste bedrijven hebben de afgelopen jaren helemaal geen winst gemaakt. Ondernemingen als Pfizer en Engie zijn grote uitzonderingen. In 2021 was er een groei in sommige sectoren, maar dat geld wordt nu gebruikt om de lonen en de torenhoge energiefacturen te betalen. Net zoals de bedrijven in coronajaar 2020 hun eventuele winst van 2019 hebben moeten opsouperen.”

Ulens: “De bedrijven krijgen begin volgend jaar een miljard euro vermindering op de sociale bijdragen. Als zij iets vragen, kan alles. Maar de mensen zijn niet dom. Zij zien, al werkend, dat ze niet rondkomen. Bedrijven hebben geen hart en staan niet in het stemhokje, het zijn de werknemers die zullen stemmen.”

Was de vakbondsleiding tevreden over de stakingsbereidheid woensdag?

Van Assche: “Dat was echt een slag in het water.”

Ulens: “Waarom ben je er dan zo boos over? Ik heb heel veel mensen