De traditie van het hanenkraaien trekt in Kleine-Spouwen (Bilzen) wekelijks een honderdtal liefhebbers
Het hanenkraaien was vooral in het midden van de voorbije eeuw een populaire sport. Het was de tijd dat mensen ook nog gingen kegelen of paalzitten. De volkstraditie van het hanenkraaien wordt tegenwoordig door een groep bezielde liefhebbers in stand gehouden. “We hebben de laatste decennia veel verenigingen zien verdwijnen. Maar de liefde voor deze aloude traditie leeft gelukkig nog in Limburg. Acht jaar geleden hebben we hier in KleineSpouwen de folkloristische beleving van het hanenkraaien weer op de kaart gezet”, vertelt voorzitter Guido Castermans (64). “Het was echter een turbulente periode. Door de uitbraak van de vogelgriep en later ook corona moesten we onze wedstrijden lange tijd staken. Nu zijn we weer volop bezig, de sport kent een opmars. We organiseren nu drie wedstrijddagen per week. Vaak zijn er 40 tot 70 spelers actief.”
Hennetjes
Het spel van de kraaiende hanen is in de Vlaamse inventaris opgenomen als immaterieel erfgoed. “Zelf heb ik nooit anders geweten dan dat ik als kleine jongen op zondagmorgen naar het hanenkraaien ging met mijn vader. Hanenzetten is een passie. Het spel is eenvoudig. Je komt met je haan in de hanenbak naar de zetting. Via een soort van pronostiek geef je vervolgens aan hoe vaak je denkt dat jouw haan gaat kraaien gedurende één uur. De inzet bestaat uit kleine bedragen, tot maximaal 13 euro. Bij het juiste aantal slagen haal je de ‘zero’, maar je kunt ook prijs hebben met een aantal slagen erover of eronder. De hanen worden op en top verzorgd. Alleen zo gaan ze lustig kraaien. Als ze in een mindere periode zitten, worden ze eventjes bij de hennetjes gezet en dan komt het vuur er weer in”, lacht de hanenzetter. “Gemiddeld ligt het aantal roepen tussen de 40 en 120 keer per uur.”
Cambodja
In de schuur vanhet Boelhof in Kleine-Spouwen staan de wedstrijdhokken in een lange rij tegen de muur. Aan de overkant zitten de eigenaren van de gevederde vrienden, zij aan zij. “Elke keer als je haan kraait, wordt er een streepje getrokken. Na een aantal keren weet je ongeveer hoe vaak je haan in een uur kraait. Maar het is vaak in de laatste minuten dat het kan mislopen en hij toch nog te weinig of net te veel gaat kraaien. Ik kom drie keer per week hanenzetten”, vertelt Willy Vancraybex (73). “Eten, drinken of een geluid maken tijdens het hanenkraaien is verboden. Winnen doe je als je haan het aantal keren kraait dat je hebt ingevuld op de fiche. Dat noemt men dan ‘zero’. Wie goed heeft ingezet, gaat met een klein geldbedrag en een zak voer naar huis. Het geld dat in de kas overblijft, gaat naar een aantal goede doelen. Zo steunen we in Cambodja enkele scholen en helpen we ook arme mensen aan een waterput”, vertelt Castermans. Of de sport uitsterft? “De gemiddelde leeftijd van de spelers neemt enorm toe. Jongeren warm maken om met een haan op zondagochtend naar het café te stappen, is niet gemakkelijk”, knipoogt de voorzitter.