Overheid betaalde 36 miljoen voor niet-uitgevoerde coronatesten
Uit cijfers die Frieda Gijbels (N-VA) heeft opgevraagd bij minister Frank Vandenbroucke blijkt dat 36 miljoen euro aan personeelskosten is betaald voor coronatesten die niet werden uitgevoerd. “Het is onduidelijk waaraan dat geld is besteed”, zegt het Kam
Acht universiteiten die tijdens de coronacrisis testen uitvoerden voor de overheid, kregen in totaal 36 miljoen euro overfinanciering. In ruil voor een vergoeding moesten de universiteitslabo’s dagelijks 2.000 coronatesten doen, maar daar kwamen ze zelden aan. Toch werden ze vergoed. Volgens het kabinet van Vandenbroucke omdat op voorhand niet ingeschat kon worden hoeveel testen en personeel nodig waren.
Om voldoende testcapaciteit te voorzien tijdens de coronacrisis besliste de federale regering in 2020 om bij acht universiteiten extra labo’s te installeren. Zij kregen daarvoor een maandelijkse vergoeding van 720.000 euro voor personeelskosten. In ruil moesten ze dagelijks 2.000 testen doen, maar daar kwamen ze zelden aan. De labo’s ontvingen centen voor testen die ze niet uitvoerden. Die overfinanciering varieert volgens de berekening van Gijbels van bijna 2,5 miljoen voor het UZ Antwerpen tot 5,8 miljoen euro voor de Université de Namur.
Uit haar vraag aan minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) blijkt bovendien dat de universiteiten toestellen, die aangekocht werden door de overheid, nog tot eind 2025 mogen blijven gebruiken. “Ook dat levert een voordeel op van honderdduizenden euro’s per lab.” “In maart 2020 was er een probleem met de testcapaciteit”, zegt Gijbels. “De andere klinische laboratoria konden niet meteen inspringen. Enkel ernstig zieke mensen konden getest worden en daardoor greep de epidemie snel om zich heen. Het is logisch dat de regering alles op alles heeft gezet om voldoende testcapaciteit te garanderen. De overheid koos ervoor om eigen laboratoria aan de universiteiten op te richten om noodcapaciteit te voorzien. Naast de vergoeding van de opstartkost en de levering van toestellen en materialen werden de laboratoria tot vandaag veel te rijkelijk vergoed. En dat terwijl klinische laboratoria, vaak verbonden aan ziekenhuizen, er al na drie maanden in slaagden om hun capaciteit aan te passen.”
Grote winsten
“Uit de cijfers van Sciensano blijkt heel duidelijk dat het aandeel van de overheidslabo zelfs in de piektijden van corona laag was. De financiering werd al twee keer teruggeschroefd, maar nooit voldoende. Ze hebben zo grote winsten kunnen maken. Ze zeggen dat dit geld is geïnvesteerd in hun ziekenhuizen, maar is dat altijd het geval? Uit een reportage van de RTBF bleek alvast dat de Luikse universiteit minstens 10 miljoen euro op een zogenaamde P-rekening had gezet. Die rekeningen worden onder meer gebruikt om reiskosten naar symposia te bekostigen.” “Zelfs als het geld geïnvesteerd is in de ziekenhuizen dan is dat discutabel”, zegt Gijbels. “Ziekenhuizen die niet zijn aangeduid als federaal lab hebben immers geen extra geld gekregen, terwijl ze wel hun werking hebben opgeschaald. In heel Limburg was er geen lab dat deel uitmaakte van het netwerk. Het is nodig dat er duidelijkheid komt: geld dat onrechtmatig is uitgegeven, moet terug naar de belastingbetaler.”
Verzekering
“In volle coronacrisis waren er dagelijks bijna 50.000 coronabesmettingen in ons land. De Belgische labo’s verwerkten bijna 120.000 tests per dag. Het was toen noodzakelijk dat ons land genoeg producten en personeel had om testen af te nemen en te analyseren. Op zo’n moment heb je beter te veel producten dan te weinig, want niemand kon op voorhand voorspellen hoe hard covid ging toeslaan en hoeveel testen we moesten doen. Je moet het zien als een verzekering. Je weet niet of het zal branden, maar je bent wel voorbereid”, zegt het kabinet van Vandenbroucke. “Een terugvordering van het geld kan niet, omdat de ontwikkeling van het testplatform onder een contract viel.” Die contracten lopen af op 23 november en worden niet langer verlengd.