Groot-Hasselt

Hasselt, Alken, Diepenbeek en Kortessem hebben de voorbije week beslist dat ze de onderhandelingen over een fusie een kans willen geven. Naar het voorbeeld van Antwerpen met zijn negen districten wordt ook die piste onderzocht. Als de gesprekken eind 2023 in vier ja’s uitmonden, wordt Groot-Hasselt met zijn 120.000 inwoners de derde grootste stad van Vlaanderen, na Antwerpen en Gent maar voor Brugge en Leuven. Dit is belangrijk voor de dotatie uit het Gemeentefonds: sinds Leuven de kaap van de 100.000 inwoners heeft overschreden, krijgt de stad jaarlijks 10 miljoen euro extra uit dat fonds.

De burgemeesters Steven Vandeput (Hasselt), Marc Penxten (Alken), Rik Kriekels (Diepenbeek) en Tom Thijssen (Kortessem) kiezen samen de vlucht vooruit. Dat verdient absoluut applaus, want heel wat kleinere lokale besturen raken steeds meer in ademnood: terwijl hun takenpakket in omvang en complexiteit blijft groeien, maken hun beperkte schaalgrootte en financiële kortademigheid het steeds moeilijker om de basistaken naar behoren te blijven uitvoeren. Neem daarbij de verplichte gemeentefusies die Vlaams minister van Binnenlands Bestuur Bart Somers na 2024 wil doorvoeren en ieder zinnig mens beseft dat schaalvergroting aan de orde is, liever vandaag dan morgen.

Niettemin botsen gemeentefusies nagenoeg altijd op verzet. Administraties en bestuursculturen samenvoegen is een lang en moeilijk proces. Bovendien is groter niet altijd beter en goedkoper. Naast die rationele aspecten spelen ook emoties en individuele belangen: nogal wat inwoners vrezen ten onrechte dat een fusie het einde van hun dorp - en dus ook van hun identiteit betekent; heel wat burgemeesters en schepenen vrezen dan weer voor hun macht, mandaat en verloning.

Om deze redenen kan een fusie met districten als nooduitgang fungeren. Toch is een GrootHasselt met vier, zes of elf districten (met evenveel districtsraden en districtscolleges) niet meteen een goed idee. Daarvoor is Groot-Hasselt met zijn 120.000 inwoners - dat zijn er 4,5 keer minder dan Antwerpen - te klein. Daarvoor lijkt het behoud van zoveel mogelijk postjes vandaag te zeer de inzet: afhankelijk van het aantal districten zal Groot-Hasselt respectievelijk 13, 45 of 73 politieke mandatarissen meer tellen dan de vier gemeenten nu samen hebben. Dit kan en mag niet de bedoeling zijn. Als Groot-Hasselt levensvatbaar wil worden, moet de discussie ten gronde worden gevoerd, aan een brede tafel, met de meerwaarde voor alle 120.000 inwoners als inzet.