Erwtensoep, dachten ze. Tot er doden vielen
Premies en rookvrije zones
De liefhebbers van de Netflix-reeks The crown over het Britse koningshuis zullen zich herinneren dat premier Winston Churchill niet echt wakker lag van The Great Smog. De ernst van de situatie zou hem pas duidelijk geworden zijn nadat zijn secretaresse Venetia Scott in de mist werd doodgereden door een bus. De secretaresse heeft in werkelijkheid nooit bestaan en alleen de ondergrondse metro was die vijf dagen operationeel. Maar luchtvervuiling werd sowieso een item voor de Britse regering, die vier jaar later een Clean Air Act opstelde met rookvrije zones en premies om mensen richting stookolie, gas en elektriciteit te duwen. De lucht boven Londen werd daarmee niet van de ene dag op de andere schoner: in 1962 eiste een nieuwe Great Smog nog eens 750 doden, de stad kende er zelfs nog een in 1991 met 180 doden. In de 21ste eeuw voerde Londens burgemeester Ken Livingstone een lage-emissiezone in, die deze week nog verder werd
Eerst het goede nieuws. Het is niet omdat door het koude weer meer mensen pellets en hout stoken, dat we op een milieuramp afstevenen. “Een herhaling van het scenario van Londen in 1952 is extreem onwaarschijnlijk, omdat de luchtkwaliteit er flink op verbeterd is”, zegt Wouter Lefebvre, onderzoeker luchtkwaliteit van het VITO. “In die tijd kwam een groot deel van de vervuiling van de verbranding van kolen in toestellen waarop géén filter zat. Ook de toestellen voor hout zijn nu vaak schoner en het gaat om kleinere hoeveelheden.”
Het slechte nieuws is dat hout verbranden nog steeds slechter is voor het milieu dan om het even welk ander verbrandingssysteem. “Zelfs de modernste pelletkachel stoot meer stof uit dan een aardgasketel.” En het nieuws werd deze week nóg slechter, toen bekendraakte dat moderne houtkachels tot zestig keer meer uitstoten dan officieel vermeld. Houtkachels zijn volgens de Vlaamse Milieu Maatschappij goed voor 42 procent van de uitstoot van fijn stof. Om een idee te geven: een houtkachel vier uur laten branden met 13 kilo hout is gelijk aan een autorit van 1.100 kilometer.
Maar Lefebvre heeft hoop: “Jaren geleden werd om de haverklap een smogalarm afgekondigd. In maart gebeurde het nog eens, maar toen was het al acht jaar geleden. De normen van dat alarm zijn nog altijd even streng, het is dus een goed teken dat die drempel nog zelden overschreden wordt.”
uitgebreid door zijn opvolger Sadiq Khan. Volgens hem zouden 5 miljoen Londenaars daardoor kunnen genieten van schonere lucht; elk jaar zouden 4.000 inwoners van de stad sterven door luchtverontreiniging.